Uit het voormalig Oost-Europa komen vandaag de dag prachtige high end-producten vandaan. Zo ook de Calliope van Xavian. De luidsprekerfabrikant staat onder leiding van de uit Italië afkomstige Roberto Barletta en is gevestigd in een oude karakteristieke molen nabij Praag.

We ontvangen twee loodzware loeders van kisten die elk een Xavian Calliope luidspreker bevatten. Na enig schroefwerk hebben we de bodem onder de kist verwijderd en plaatsen we de speakers op hun tijdelijke plek in onze luisterruimte. Wat ons direct opvalt is de zeer nauwkeurige afwerking van de kast. We hebben beide kasten tot in het kleinste detail geïnspecteerd en kunnen werkelijk nergens een onvolkomenheid ontdekken.

Nu is design en materiaalgebruik iets dat heel persoonlijk is. Wij ontvangen de zeer lichte en hoogglans uitgevoerde esdoorn uitvoering. Deze zijn voorzien van een zware voet uit een flink blok Italiaans marmer. De combinatie brengt ons in gedachte terug naar de jaren ’90. Destijds experimenteerden we ook met grote blokken beton en dikke tegels om de speakers optimaal van de vloer te ontkoppelen. Maar dat bleek afgezien van de financiële zekerheid van de plaatselijke fysiotherapeut, geen groot succes. Dus werden de tegels vervangen door handige spikes.

Xavian: techniek en bouwwijze

De meeste speakers voldoen aan het concept gesloten systeem, basreflex, hoorn of dipool. Xavian hanteert een methode die zelden wordt toegepast en dat is met zogenaamde passieve radiatoren. Deze radiatoren hebben in theorie min of meer het effect van een basreflex systeem, zonder de nadelige zuchtende werking van een slecht geconstrueerde reflexpoort.

De kasten van de Xavian Calliope zijn vervaardigd uit 23 millimeter massief Italiaans esdoorn met walnoot accenten voor de lichte uitvoering en effen walnoot voor de donkere uitvoering. De fabrikant heeft in de door ons ontvangen esdoorn versie contrasterende walnoot-strips verlijmd waardoor er een design ontstaat van Italiaanse allure. Het gestreepte motief is rondom doorgevoerd. Ook op de verlijmde kanten sluit het patroon naadloos aan. De uitsparingen voor de verzonken speakerunits zijn tot op de tiende millimeter precies uitgefreesd en hier past zelfs geen haar tussen. Ongeëvenaard vakwerk. De fabrikant levert tevens beschermende grilles mee. Deze zijn magnetisch te bevestigen aan het front van de kasten. Prachtig.

De speaker zelf is een drieweg systeem en alles is geheel in eigen beheer ontwikkeld. Xavian kiest voor het gebruik van soft-dome tweeters. En in het tijdperk van diamond en beryllium kan dit wellicht vreemd overkomen. Dit is echter geen verkeerde keuze, omdat het break-up gedrag van de soft-dome veel beter wordt gedempt door het zachte materiaal en hiermee de rest van het werkingsgebied van de tweeter niet verstoort.

Aan de achterzijde heeft de Calliope twee grote passieve radiatoren en een dubbele terminalsectie voor het apart aansturen van hoog en laag. Af fabriek zijn de hoog en laagterminals met elkaar verbonden door middel van twee fraai vergulde plaatjes.

Reviewprocedure

Wij hebben de speakers met twee verschillende full range speakerkabels beluisterd en hebben de speakers zowel in de lengte van de ruimte laten spelen als in de breedte. Hierbij hebben we gebruik gemaakt van een gescheiden voor- en eindcombinatie van Bryston en een geïntegreerde versterker van Leema Accoustics. We hebben behalve onze testtracks tevens een veelvoud aan genres van diverse bronnen beluisterd; van hardrock tot klassiek en zowel van cd als in high-res streaming formaat. Vervolgens hebben we de klank op zeven punten en het geluidsbeeld op acht punten beoordeeld met een schoolcijfer tussen de 1 en 10 waarna we hiervan elk het gemiddelde hebben genomen en vertaald naar de schaal van 5 die op HiFi.nl gebruikelijk is.

Referentieset:

Passieve radiatoren

Het gebruik van passieve radiatoren is een moedige keuze van de fabrikant. Er zijn namelijk niet heel veel fabrikanten die een dergelijke keuze maken en dit is niet voor niets. Speakers met passieve radiatoren hebben ten opzichte van gesloten of basreflex systemen specifieke voordelen. Maar ook enkele nadelen. De radiatoren, niet veel anders dan speakers die zijn ontdaan van spreekspoel en magneet, fungeren namelijk als speakers met een tegengesteld fasegedrag; wanneer de woofers een uitgaande beweging maken, worden de passieve radiatoren juist de kast ingezogen. En andersom.

Nu is dit gedrag door tuning zodanig te beïnvloeden dat een passieve radiator ook in fase kan bewegen. Het hangt er helemaal vanaf waar de fabrikant deze radiator wil plaatsen. Aan de voor- of aan de achterzijde. Xavian heeft de radiatoren bij de Calliope in tegenfase aan de achterzijde opgenomen. Hierdoor fungeren deze - ondanks het passieve karakter - als laagweergevers. Dit maakt de plaatsing in de gemiddelde huiskamersituatie waar laagweergave achter de speakers veelal niet wenselijk is, een stuk lastiger.

Bovendien zullen woofer en radiator in de praktijk nooit 100 procent synchroon bewegen omdat de lucht die de radiator ‘aandrijft’ heel gemakkelijk is samen te persen. Hierdoor ontstaan timing en faseverschuivingen in het laag. Deze kunnen met verschillende methoden worden verminderd, maar nooit volledig worden geëlimineerd en sommige muziekliefhebbers zijn hier zeer gevoelig voor; deze horen dit direct.

Laagweergave

Net als een basreflexpoort wordt een radiator ook door de fabrikant getuned. Dit gebeurt doorgaans op een lagere resonantiefrequentie dan van de woofer(s) zelf. Wordt de resonantiefrequentie goed getuned, dan kan een dergelijk systeem tot een halve octaaf aan dieper laag produceren dan zonder toepassing van deze techniek.

Het grote voordeel is dat er bij een dergelijk systeem gekozen kan worden voor een kleiner formaatje speaker die bovendien zodanig gefilterd kan worden dat deze slechts in een kleiner frequentiebereik zijn werk hoeft te doen, wat de klankvoordelen ten goede komt. De radiator vult immers een halve octaaf aan. Wanneer dit goed gebeurt kan er een hele mooie vlakke frequentieresponse ontstaan.

De bandbreedte waarin deze radiatoren doorgaans werken is echter smal. De afval boven en onder deze resonantiefrequentie is met zo’n 18dB per octaaf relatief sterk. Het allerlaagste laag wat dan toch nog beneden deze resonantiefrequentie wordt geproduceerd is, door de drukopbouw in de kast veelal minder goed gecontroleerd; de woofer bouwt namelijk druk op in de behuizing en de radiator - buiten zijn resonantiegebied - gaat zich zodanig anders gedragen dat deze met zijn ongecontroleerde bewegingen de woofer weer nadelig beïnvloedt.

Eerste luistertesten

Wanneer we de speakers in de breedte van de ruimte opstellen ervaren we met onze Bryston set werkelijk een enorme dosis aan laag. Dit terwijl de Brystons juist een ultra-neutraal en lineair karakter hebben. De afstand tussen de achterwand en de radiatoren is te kort en hierdoor reflecteert het laag uit de radiatoren met als gevolg een enorme ‘bootst’ in het midlaag en laag. Hierdoor valt de definitie in het middengebied grotendeels weg en ook de imaging heeft hier enorm onder te leiden. Veel ruimte om te schuiven hebben we niet, omdat dit weer een nadelig effect heeft op de afstraling en het opbouwen van staande golven in de ruimte zelf.

De tweede luistersessie hebben we in de lengterichting van de ruimte uitgevoerd en hebben de speakers uit voorzorg op een vijfde van de totale kamerlengte geplaatst. Voor 99 procent van de speakers de optimale afweging tussen klank en leefbaarheid. Idealiter zou een derde van de totale lengte een mooi begin zijn, maar dit is in de meeste huiskamersituaties verre van ideaal voor de doorloop. Zo ook hier. Voor de zekerheid laten we de reeds ingespeelde speakers een extra week fulltime inspelen.

Na het inspelen is het laag is nog steeds loodzwaar en vermoeiend. Hiervoor grijpen we snel naar een setje verwaarloosde spikes uit ver vervlogen tijden. De klankbalans wordt direct een stuk beter en de imaging verbetert eveneens substantieel. Nog steeds ervaren we een boost in het midlaag en hoe we ook schuiven, dit effect krijgen we in onze ruimte niet verder gereduceerd.

Wanneer we de Brystons verruilen voor de Leema Acoustics, verbeteren de klankeigenschappen behoorlijk. De slechts 2x 80 Watt RMS Leema heeft van zichzelf namelijk een minder krachtig laag en een fractie meer helderheid in de weergave. Dit resulteert zich in een minder explosieve laagweergave en hiermee minder nadelige reflecties in de ruimte. Naast de betere imaging eigenschappen ervaren we ook een meer frequentie lineair gedrag. Alles is nu veel beter in balans. De Xavian Calliope en de Leema Acoustics Pulse maken blijkbaar een prima match samen.

Klank

De klankbalans van de Xavian Calliope is warm met een krachtige mid-bas. Dit gaat ten koste van de natuurlijke timbre van instrumenten. Een piano en akoestisch gitaar klinken al snel te groot. Stemmen en instrumenten krijgen hiermee wel body; kloppers van de basdrum voel je met een klap tegen het vel belanden. Ook het plukken en trekken aan de snaren van een basgitaar klinken heel overtuigend en realistisch. We behalen prima resultaten bij akoestisch uitgevoerde muziek en jazz opnames.

Het middengebied klinkt licht gedempt. Snaredrums en koperblazers worden nadrukkelijk naar de achtergrond gedrukt en missen impact. Ook een woodblock sterft redelijk snel uit. Het mid-hoog is niet geheel vrij van enige felheid bij het weergeven van vrouwenstemmen op het scheidingsgebied van midden naar hoog. Het hoog is daarentegen zijdezacht. Nergens kunnen we hier scherpte ontdekken, maar dit gaat wel licht ten koste van de levendigheid en het microdetail. Hier kunnen we overigens prima mee leven.

Het laag is dynamisch maar mist aan gelaagdheid. Het sublaag, het laag beneden de 40 Hz, heeft een hele sterke afval beneden de 37Hz. Ondanks de speakers en radiatoren soms flink staan te rammelen ontbreekt het aan hoorbaar laag. Jammer, want dit is een belangrijk gebied voor de weergave van grondtonen en voor het overbrengen van ambiance en gevoel.

Imaging

Het geluidsbeeld dat het Xavian Calliope-duo opbouwt is vrij breed en wat meer laid-back. De speakers zijn in staat om een ruimtelijk geluidsbeeld om de speakers heen te bouwen. We luisteren dus niet naar de speakers, maar naar de muziek. Het fasegedrag in het midden en hoog zijn heel goed in orde. De focus en transparantie in het midden en hoog zijn beide ook prima; alle elementen in de muziek zijn duidelijk in de ruimte aan te wijzen en nergens ervaren we zwevende elementen. De dieptewerking in het midden en hoog is goed, maar mist de finesse die bij deze prijsklasse past om de kleinste lijntjes en microdetails uit de achtergrond tevoorschijn te halen.

Eindoordeel

De Xavian Calliope heeft een wisselende indruk achtergelaten op de redactie. Op het gebied van bouw en afwerking heeft de fabrikant kosten noch moeite gespaard. De kast is werkelijk perfect gebouwd en afgewerkt. Zo als de Xavians met de hand zijn afgewerkt hebben we zelden gezien. De kastconstructie is bovendien stijf en geeft vrijwel geen kastresonanties door. De garantietermijn bedraagt bovendien maar liefst vijf jaar.

De filosofie rondom de passieve radiator techniek kan ons bij huiskamergebruik niet 100 procent overtuigen. We verwachten dat de Xavian Calliope’s uitstekende performers zijn in bovengemiddeld grote ruimtes of in ruimtes voorzien van overdadig aanwezige akoestische demping, maar als huiskamerspeaker is deze heel lastig in de gemiddelde woning te plaatsen. Hiermee is de Calliope beslist geen slechte performer, integendeel, maar maakt hem voor een kleinere doelgroep aantrekkelijk.

De importeur adviseert bij een overdadig laag akoestische demping toe te passen zoals de Daad bass-trap van Acustica Applicata (verkrijgbaar bij More Music), maar in een huiselijke sfeer en met een echt gezin betreden we op dat moment met zekerheid de door ons audiofielen zo gevreesde ‘no-go zone’. 

We adviseren de vergulde brugjes bij de speakerterminals direct te vervangen. Deze door Xavian meegeleverde exemplaren zien er dan wel mooi uit, maar hebben een nadelig effect op de detaillering in het hoog. Tijdens onze luistersessies hebben we er hierom voor gekozen om de speakers aan te sturen via de terminals voor het midden en hoog. Bij permanent gebruik adviseren we ofwel met een biwire kabel aan te sturen, of een set kwalitatief goede jumpers aan te schaffen.

Dan blijft de prijs over. Ja, het zijn geheel met de hand gefabriceerde speakers en ze zijn gebouwd door medewerkers met een enorme dosis vakkennis en liefde. Dit is absoluut zichtbaar. Wanneer we het complete plaatje bekijken dan vinden we het, met alle eerlijkheid van de hele wereld, lastig om een setprijs van 10.000 euro (walnoot) en 11.000 euro (esdoorn) te rechtvaardigen. Voor een dergelijk bedrag is vandaag de dag immers heel veel goeds te koop. Het fasegedrag alsmede het gebrek aan controle in het sublaag zijn niet per definitie minpunten, maar het past wat ons betreft minder goed bij een speaker in deze prijsklasse. 

Conclusie

De Xavian Calliope speakers zijn werkelijk prachtig en met veel liefde geconstrueerd. De styling is wel wat smaak gebonden, maar dat vinden we juist wel weer onderscheidend. Met een prijskaartje van vijf cijfers mag u van een high end-fabrikant immers niet minder dan onderscheid en perfectie verwachten. De Calliopes zijn helaas erg lastig te plaatsen en dit wreekt zich in de weergavekwaliteit. Woont u groot en heeft u een speciaal ingerichte luisterruimte, dan zijn de Xavians een reële optie. Voor ‘normaal’ huiskamergebruik achten we ze helaas wat minder geschikt. 

Xavian Calliope

Adviesprijs: €10.000 (Walnoot) / €11.000 (Esdoorn)
Hifind: Xavian

Waardering
Bouw: 4.5 / 5
Klankbalans: 3.5 / 5
Geluidsbeeld: 3.5 / 5
Inzetbaarheid: 2.5 / 5
Prijs: 2.5 / 5