Dankzij een spraakmakende designtaal en BluOS aan boord is de Attessa Streaming Amplifier van Roksan een bijzonder boeiend alles-in-één-toestel om het jaar af te ronden. In deze test bekijken we deze verrassend krachtige versterker in combinatie met de sierlijke Attessa Turntable. Met dat elegante duo heb je (bijna) alles wat je nodig hebt om op alle mogelijke manieren van muziek te genieten.
Roksan Attessa
Met de presentatie van de Attessa-lijn bewijst Monitor Audio (opnieuw) echt te barsten van de ambitie. Dit jaar lanceerde het al een opmerkelijke nieuwe generatie van de Silver-luidsprekerlijn, maar dat blijkt niet voldoende te zijn. De Britse firma is al langer meer dan ‘gewoon’ een luidsprekerbouwer, onder andere met steeds meer producten in de custom install-sfeer. Met de Attessa-toestellen heeft Monitor Audio via z'n Roksan-dochter meteen ook alles om muziekliefhebbers van A tot Z te voorzien van een volledig muzieksysteem. Deze familie omvat op dit moment vier toestellen met een onderscheidend design en even interessante mogelijkheden.
In deze review zoomen we in op wat wij de twee boeiendste Attessa-producten vinden: de Streaming Amplifier en de Turntable. De Attessa Streaming Amplifier is een 2 x 80 Watt alles-in-één-versterker (bij 8 Ohm) met meerdere streamingopties ingebouwd, waaronder Bluetooth, Spotify Connect en AirPlay 2. Jawel, het is dus een nieuwe deelnemer aan de kampioenschap ‘gewoon luidsprekers toevoegen en je kunt luisteren’. Hou je de zaken liever gescheiden, dan kun je opteren voor de Attessa Integrated Amplifier. In essentie is dat exact dezelfde versterker met dezelfde specificaties en design, maar dan zonder het streaminggedeelte (wel met Bluetooth).
De Attessa CD Transport is dan weer een cd-speler van circa 625 euro. Zonder eigen DAC-gedeelte, zoals de naam ‘Transport’ al aangeeft. Je kunt hem dus uitsluitend digitaal aansluiten. De Turntable is de vierde telg van de Attessa-familie. Voor Roksan, die in het verleden met z’n draaitafels meestal op de premiumklasse mikte, is deze relatief toegankelijke draaitafel van 1.250 euro een grote stap.
Voor dat bedrag krijg je een kant-en-klaar pakket met alles in de doos, incluis een ongewone rechte toonarm en een cartridge die voor de Britten door Audio-Technica werd voorzien.
Anno 2022 wordt duurzaamheid toch ook belangrijker. Hifi-apparatuur heeft op dat vlak sowieso een betere track record dan pakweg smartphones, maar het is positief om te zien dat Roksan extra vertrouwen schept door op hun Attessa-apparaten vijf jaar garantie te bieden.
BluOS aan boord
De nieuwe Attessa-lijn van Roksan bereikt ons net voor het jaareinde. Wel leuk, want dit is een product waar wij – en met ons nog vele anderen, vermoeden we – toch heel nieuwsgierig naar zijn. En daar zijn verschillende redenen voor. Er is om te beginnen het merk zelf. Roksan mag geen nieuwe naam in de hifi-wereld zijn, deze Attessa-familie omvat wel de eerste apparaten die volledig in de schoot van Monitor Audio ontwikkeld zijn. De Britse luidsprekerbouwer nam het merk uit Londen in 2016 over.
Een tweede reden om geprikkeld te zijn door Attessa: de Streaming Amplifier die we hier bekijken bevat het streamingplatform van BluOS. Bijzonder, want als we even de IMS-4 custom install-streamer van Monitor Audio negeren, is dit het eerste product met dat streamingplatform die afkomstig is van een fabrikant die geen deel is van de Lenbrook Group (Bluesound, NAD) of daar een directe link mee heeft (DALI). Wie een versterker zoekt om zijn Bluesound-speakers aan te vullen, ontdekt dus een nieuwe optie. En omgekeerd, door de aanwezigheid van BluOS past deze Roksan meteen in een veel rijker ecosysteem.
Je kunt de Attessa Streaming Amplifier in de woonkamer bijvoorbeeld aanvullen met een set actieve DALI Rubicon C-speakers in de luisterruimte en enkele Bluesound-speakers in de eetkamer. Dit is een willekeurige selectie, er zijn nog vele andere combinaties mogelijk. Alle compatibele toestellen bedienen via de BluOS-app kan, net als producten over de verschillende merken heen koppelen in dezelfde groep. Via BluOS is de Attessa Streaming Amplifier bovendien te integreren met smarthomeplatforms als Crestron en Control4. Dat komt goed uit; Monitor Audio richt zich de afgelopen jaren namelijk heel sterk op de installatiemarkt.
BluOS hebben we hier al vaak besproken, onder meer in de context van Bluesound-toestellen of apparaten als de NAD M33. Kernachtig samengevat wat we goed vinden aan dit platform: het werkt heel stabiel, heeft goede ondersteuning, biedt bijna zoveel streamingdiensten als Sonos, en laat toe om via de BluOS-app om de fysieke ingangen op de versterker te selecteren. Het multiroomgedeelte werkt in onze ervaring ook heel goed. Tijdens deze test maakten we bijvoorbeeld een zone van de Roksan-versterker met de NAD C 658 in de testruimte, wat probleemloos en gesynchroniseerd verliep. Roksan heeft een goede keuze gemaakt, denken we dan.
Op het vlak van BluOS biedt de Attessa Streaming Amplifier exact dezelfde mogelijkheden als andere producten met BluOS. Toch heeft het Britse merk een nieuwe feature weten te introduceren. Als je deze streaming versterker huwt met de Attessa CD Transport, dan kun je die cd-speler ook via de BluOS-app bedienen en de cd-muziek naar een andere zone streamen. Die zaken zijn (momenteel) niet mogelijk met een NAD-apparaat.
Een hoek af
Bij een bezoek enkele jaren geleden aan Monitor Audio maakten we kennis met hun (jonge) designafdeling onder leiding van Charles Minett. Dezelfde mensen hielden mee de pen vast toen de Attessa-toestellen geboren werden. Het resultaat mag gezien worden, al zal de hoekige designtaal die de Roksan-apparaten hanteren misschien niet bij iedereen in de smaak vallen. Misschien gaat het wat tegen de tijdsgeest in, maar de metalen behuizingen met strakke lijnen en hoeken hebben wel iets. Je kunt de Roksan-toestellen in het zwart of zilver krijgen, en vooral die lichtere uitvoering doet denken aan iets wat in de jaren tachtig bij B&O zou opduiken. De ontwerpers zeggen zelf dat ze streefden naar een design dat mensen die normaal geen hifi kopen ook mooi en niet intimiderend zouden vinden. Niet te veel knopjes en labels, dus. Voor de Roksan-fans: het design lonkt volgens de fabrikant een beetje naar de oudere Caspian-versterker, al vinden we die gelijkenis niet enorm.
Fijn is dat er voor de Attessa-versterker niet zomaar een lichtjes afwijkende vorm werd gekozen. Het is niet ‘snij een hoek of twee weg’ en daarmee is de kous af. Dat er echt over het design is nagedacht merk je aan de grote lijnen maar ook aan de vele kleine details. Neem nu de minimalistische voorkant met zijn enkele grote volumeknop in het midden. Heel symmetrisch is dat, maar ook multifunctioneler dan eerst lijkt. De massieve draaier dubbelt als de manier om een ingang te kiezen en biedt tactiel feedback. Hou ‘em ingedrukt en draai om links in de zwarte balk (eigenlijk een OLED-display) een klein icoontje te zien veranderen zodat je de juiste input kunt selecteren of een van de presets die je instelt in BluOS (zoals een bepaald internetradiostation). Draai je gewoon het volume harder of stiller, dan zie je een balk bestaande uit oranje segmenten meer of minder oplichten. En dan is er nog de Attessa aan/uit-knop, een kleine lichtgevende ster. Die zie je ook op de Turntable en de andere Attessa-toestellen, net als de lange zwarte strook. Dat bindt de Attessa-toestellen visueel samen.
De Attessa Streaming Amplifier is toch een duurder product, dus vinden we het positief dat er niet enkel aan het voorpaneel aandacht is besteed. Eigenlijk is heel het toestel netjes afgewerkt, met de in het oog springende ventilatieopeningen bovenaan, geen schroeven in zicht en een zeer clean achterpaneel. De remote is dan wel een beetje saai, eerlijk gezegd.
Net anders
Dat hoekige aspect van de versterker is helemaal afwezig bij de Turntable. Deze is net heel afgerond, en door die lichte, rechte toonarm krijg je iets helemaal anders dan de Streaming Amplifier. Gek genoeg past het duo toch samen. Het is een vreemde soort visuele harmonie dat wat ons betreft wel werkt.
Iets slims dat Roksan hier gedaan heeft is de Turntable uitrusten met een ingebouwde phono-preamp. Meestal vind je dat niet in het hoger segment, hier is het aanwezig voor mensen die werken met een versterker zonder phono-ingang. Een Sonos Amp of Bluesound Powernode, bijvoorbeeld. Aangezien de Attessa-versterker wel over een toegewijde phono-versterker beschikt, kun je kiezen om de ingebouwde phono-voorversterker van de Turntable via een dipswitch achteraan uit te schakelen.
De Attessa Turntable is wel wat anders dan de Pro-Ject-draaitafels die we goed kennen of onze ELAC Miracord 90. Hoewel de eigenlijke massa van de unipivot-toonarm niet zo bescheiden is, lijkt het wel vederlicht te zijn. Dat komt door de zwevende ophanging met één kantelpunt en misschien ook wel door zijn plattere vorm. Standaard is hij voorzien van een Roksan-gelabelde cartridge op basis van een Audio-Technica VM 520. Wel positief dat de fabrikant een cartridge heeft voorzien van een zeker niveau. Af en toe zie je wel eens duurdere draaitafels met een wel heel goedkoop element. Zoals je zou verwachten kun je natuurlijk altijd een andere cartridge monteren.
Hoe licht de toonarm overkomt, hoe massief de meegeleverde platter uit glas wel is. 1,8 kg, dat kan wel tellen. De interne plastic subplatter waar de riem rond loopt is dan weer heel licht, wat beter is qua het vermijden van vibraties. Ons oog valt ook op dikke dempende voetjes. We zien hier toch wel wat technieken van de duurdere Roksans weer opduiken bij dit model (die niet goedkoop is, maar wel het nieuwe instapmodel is bij de Britten).
Trouw aan de Roksan-DNA
Hoewel de Attessa-versterker ontworpen werd door een nieuw team, wilden de ontwerpers toch trouw blijven aan waar Roksan voor stond. Bij ons was het merk niet altijd zo bekend, maar onder meer in thuisland het V.K. bouwde Roksan een mooi reputatie op met goed ontworpen klasse AB-versterkers. Ook hier is gekozen voor een ontwerp dat teruggrijpt naar weleer, in het bijzonder de Caspian. Een upgrade die bij de Attessa Streaming Amplifier is aangebracht is een grote ringkerntransformator die moet zorgen voor voldoende power als er luide dynamische pieken zijn. Ook de ingebouwde voortrap is onder handen genomen en is volledig gebalanceerd, van het begin tot het einde. De ontwerpers focusten op zaken die zij cruciaal vonden voor een goed geluid, zoals een goede aarding van alle componenten en het wegwerken van intermodulatievervorming.
Instellen via eigen app
Bij Bluesound-producten stel je die apparaten gewoon in via de BluOS-app. Roksan kiest er voor om het toch iets anders aan te pakken. Ze creëerden de MaestroUnite-app (iOS en Android) om het instellen van Attessa-toestellen te stroomlijnen. Je gebruikt de app ook eigenlijk enkel daarvoor. Het werkt door contact te maken via Bluetooth, waarna je WiFi-gegevens kunt doorspelen en de Attessa-versterker verder kunt instellen. Als je een Attessa CD Transport in huis haalt, stel je het ook via MaestroUnite in.
De MaestroUnite-app gaat verder dan gewoon het verbinden met het netwerk. Je kunt behoorlijk wat instellen, zoals het ingangsniveau per input en het icoon. Zo kun je bijvoorbeeld een van de optische ingangen een icoontje geven van een console of een tv. Ook de gevoeligheid van de hoofdtelefoonuitgang en van de phono-ingang pas je hier aan, net als zaken als balans en verschillende standby- en remote-opties.
Opvallend toch: de Streaming Amplifier bezit een ethernetpoort. WiFi is mogelijk, daarvoor moet je wel de meegeleverde dongle insteken. Het is een klein ding, dus op zich geen probleem. Roksan hoopt wellicht door dit deel extern te houden potentieel storing te vermijden.
Zilver staat voor levensecht
Omdat Roksan nu eenmaal een zustermerk is van Monitor Audio, was het logisch om deze set uit te proberen met de nieuwe MA Silver 300-vloerstaanders die ongeveer op hetzelfde moment verschenen zijn. We hebben ook onze eigen DALI Rubicon 2-monitors een dagje ingezet (want die kennen we heel goed), en heel even de Roksan-versterker uitgeprobeerd met de ELAC Uni-Fi Reference-luidsprekers die we hier recent getest hebben.
De bronnen zijn niet moeilijk te raden: de ingebouwde BluOS-streaming en de Attessa Turntable, en ook de Sony-tv die we via een optische kabel aansloten. Dat lijkt ons wel een typisch scenario waarin de Attessa Streaming Amplifier de hoofdrol zou spelen. Over dat tv-kijken kunnen we rapporteren dat de latency van de versterker klein genoeg is zodat er geen lipsync-problemen optreden.
Het was alweer een tijd geleden, maar de aanwezigheid van de Attessa Turntable was weer een goede gelegenheid om ‘Lilies’ van Melanie De Biasio op de draaischijf te leggen. Meteen geslaagd: ‘Your Freedom is the End of Me’ komt overtuigend warm en omhullend uit de Silver 300’s rollen. De stem van De Biasio staat centraal en in de schijnwerpers, maar ook de gecontroleerde diepe bastonen staan als een huis. Even later komt de opzwepende beat van ‘Gold Junkies’ in volle vaart op ons af, als een onweerstaanbare, dikke onderlaag bij de stem en spaarzame percussie in een grote, ijle ruimte. De Audio-Technica-cartridge en de Turntable presenteren wel heel veel detail uit deze sfeervolle opname, waardoor je ook mooi dat ijle en ruimtelijke sfeertje ervaart. Als we nog eens een goede oude rockplaat van de Pixies uit de platenbak nemen, knikken we tevreden bij de snelheid en het dynamische karakter van de Turntable.
Interessant was wel om even later hetzelfde De Biasio-album af te spelen via BluOS (ALAC cd-kwaliteit). Vinyl is wel heel gezellig, maar in deze bestanden zit net meer dynamiek in. Opvallend hoe die Silver 300-vloerstaanders nu ook meer present zijn qua laag. Zeker bij de eerste track van Lilies is het een bijna fysiek voelbare dreun. Een leuk experiment, dat ons veel vertelt over de keuzes die Roksan maakt qua tuning. Zelf zegt het merk te mikken op een heldere, gedetailleerde sound, zonder echter analytisch of hard te zijn. Een moeilijke evenwichtsoefening, maar wel eentje waarin de Britten geslaagd lijken te zijn.
Hoe hoog Sigur Ros-zanger Jón Þór Birgisson op zijn soloalbum ‘Obsidian’ (ALAC 24/44,1) ook keelt, het blijft een net zacht genoeg karakter hebben zodat je blijf luisteren. We krijgen vooral een sterk inzicht in het fijne microdetail dat een grote rol speelt in driedimensionaliteit. Mooi is bijvoorbeeld bij ‘Ambrox’ hoe de bevreemdende harpklanken en geluidseffecten over een heel grote soundstage bewegen, zowel horizontaal als in de diepte.
De goed ontworpen Monitor Audio-speakers spelen hier uiteraard een belangrijke rol in, maar de versterker moet wel het nodige aanleveren. ‘Kvika’ is nog zo’n track om luid te spelen als je jouw muzieksysteem een workout wil geven. Het combineert heel diepe bastonen met het typische piekende gezang van de IJslander – je mag het loven of haten, koud blijf je er niet bij. Ook van wat we horen bij de nieuwe – nu ja, nog niet zo oude – van Billie Eilish worden we gelukkig. Het ingetogen ‘Getting Older’ is misschien niet zo uitdagend voor een systeem op niveau, bij ‘I Didn’t Change My Number’ is het toch wel knap om te horen hoe de Roksan en Monitor Audio-speakers de vocals warm en vol neerzetten tegen een achtergrond van een groot geluidscanvas waarop elk instrument helder (maar niet té) wordt getekend. Heel verslavend, je blijft luisteren en ontdekken.
Bij klassieke werken, zoals de wondermooie soundtrack van ‘Hable con Ella’ van Alberto Iglesias, luisteren we naar een verleidelijke performance met een echt concertzaalgevoel. De cello’s en andere strijkers komen er heel mooi uit, vloeiend en rijk. Hier hebben we iets minder het omhullende alsof je ‘in’ de muziek zit, maar wel een mooie coherente opvoering beleefd vanuit het midden van de zaal.
Wat eveneens tijdens de lange luistersessies opvalt: de Attessa Streaming Amplifier heeft ruimschoots vermogen op overschot. Die 2 x 80 Watt klinkt misschien niet als zoveel, maar tenzij je de versterker combineert met heel ongevoelige luidsprekers ga je niet gauw tegen zijn grenzen aanlopen. En zelfs dan: toen we de Roksan aan de ELAC Uni-Fi Reference-vloerstaanders hingen, was er niet meteen een probleem om die toch al veeleisende luidsprekers aan te sturen.
Conclusie
De Attessa Streaming Amplifier is een waardevolle toevoeging in het segment van alleskunners met streaming aan boord. Enkel luidsprekers toevoegen, ook bij deze Roksan is dat het motto. Het is daarbij een echt alternatief voor wat er al beschikbaar is qua alleskunners, onder meer vanwege zijn spraakmakend design, de goedklinkende 2 x 80 Watt-versterking en de liefde die Roksan heeft voor vinylliefhebbers. En dat door een degelijke phono-ingang te voorzien en een matching hoogwaardige draaitafel als optie te bieden.
Een streepje voor op een aantal rivalen heeft de Roksan-versterker daarnaast vanwege de vele connectiemogelijkheden. Enkel HDMI ontbreekt, wat de link met de tv iets makkelijker zou maken. Streaming is natuurlijk de hoofdfocus van dit toestel. De aanwezigheid van AirPlay 2, Roon én – vooral – BluOS geeft de Attessa Streaming Amplifier op dat gebied zeer goede geloofsbrieven. Je kunt het probleemloos opnemen in een ruimer muzieksysteem met Bluesound-speakers, audio van NAD en DALI, en zelfs in een CI-project.
De Attessa Turntable is, naast eigenzinnig getekend, een all-rounder die ook met een andere versterker kan samenleven. De optie om te schakelen tussen een versterkte of passieve uitgang is slim gezien. Dat maakt dat je de Attessa Turntable even makkelijk combineert met een hifi-versterker met toegewijde phono-ingang als met hippere toestellen die enkel over een aux-ingang beschikken. Aan de lichte innovatieve toonarm moet je even wennen, maar de draaitafel klinkt even goed als hij er uit ziet.
Roksan Attessa Streaming Amplifier
1.875 euro | www.roksan.com
Beoordeling 4,5 op 5
Roksan Attessa Turntable
1.250 euro | www.roksan.com
Beoordeling 4,5 op 5
