Hifi-merken vieren graag jubileums, dat weet iedereen. Voor z’n vijftigste verjaardag brengt Naim geen ultieme Statement-versterker uit of een special edition van een Mu-so. In de plaats kiest de Engelse fabrikant voor een authentieke hommage aan de allereerste Nait-versterker.
Die NAIT 50 is helemaal trouw aan de roots van het merk, met een paar knipogen richting de nieuwste hifi-trends.
NAIM NAIT 50
De NAIT 50 die nu in onze testruimte logeert, kregen we voor het eerst te zien op een van de eerste persconferenties op de High End-beurs in München. Naim had daar wel meer te vertellen (zoals de release van de 300 Series of de New Classic Series), maar toen ging de meeste aandacht toch wel naar dit ogenschijnlijk functioneel ding op schoendoosformaat.
Je merkte het in de kamer: het maakte bij de aanwezigen echt iets los. Misschien wel omdat het ding zo authentiek overkwam. Compact, klein, no-nonsense, het ademde echt de sfeer van hifi van eind jaren zeventig, begin jaren tachtig uit. Er is natuurlijk momenteel nog veel meer retro-hifi te vinden. Meer nog, vintage-heruitgaven zijn een hele industrie op zich geworden. Maar die in Salisbury met de hand gebouwde NAIT 50 is geen hoogmis van dansende VU-meters en houten panelen. Wel een viering van wat je kernachtig kunt samenvatten als ‘back to basics’. Als dit je allemaal begint aan te spreken, moet je wel één ding weten.
De eerste kennismaking op High End München 2023
Zoals het hoort bij een echt jubileumeditie is de NAIT 50 een exclusieve limited edition die voor 3.000 euro verkocht wordt. Er worden slechts 1973 stuks gebouwd, evenveel als het oprichtingsjaar van Naim Audio.
Een veertiger, geen vijftiger
Toen NAD een tijdje terug z’n vijftigste verjaardag vierde, greep het niet terug naar zijn allereerste product. Voor de viering van hun jubileum creëerden de ingenieurs van NAD de C 3050 LE op basis van een toestel uit 1978, niet het oprichtingsjaar 1972. Als bedrijf maak je nu eenmaal niet op dag één al meteen een geweldig product dat meteen doorbreekt. Naim Audio doet hier iets gelijkaardig. Hoewel oprichter Julian Vereker al van de aanvang van de jaren zeventig speakers en hifi-apparaten ontwierp, besloot Naim om een jongere maar iconischere geïntegreerde versterker uit 1983 opnieuw tot leven te wekken.
Dat was trouwens meteen de eerste Naim die de naam ‘Nait’ zou dragen; achteraf werd het herdoopt tot de Nait 1 om het onderscheid te maken met nieuwere Nait-producten. In het aanbod van Naim verdween de naam nooit, de huidige Nait XS 3 is nog altijd een heel populaire instapper bij de Britten. Het recept blijft nog altijd hetzelfde: een ‘pure’ versterker aanbieden die je combineert met aparte audiobronnen. Wie liever een alles-in-één-oplossing wil, die kan wel terecht bij de Uniti-lijn met een uitstekende ingebouwd streamingplatform. Wie meer wil, die kan terecht bij de Supernait 3 – een krachtigere versterker die we in 2019 met veel plezier getest hebben. Google in elk geval eens een foto van dat stukje audiogeschiedenis, want zo ontdek je hoe nauw de verwantschap is tussen de Nait 1 en de nieuwe NAIT 50. Of toch als het gaat om het visuele. Je moet al echt goed kijken om de verschillen te ontdekken, want op enkele detailpunten na zijn die eerste Nait-versterker en de nieuweling identiek.
Labels voor de 21ste eeuw
De compacte metalen behuizing met naakte aluminium randen die het zwarte retro voorpaneel omkaderen, die waren er in 1983 ook bij. Volgens de toenmalige tijdsgeest is die voorkant ook heel sober en functioneel. Een enkele grote volumeknop en een viertal old-school drukknoppen (die echt een “klang”-geluid maken als je ze indrukt, zoals vroeger), dat is het. Toch zijn er elementen die verraden dat we inmiddels in een andere eeuw vertoeven. De namen van de ingangen op het voorpaneel zijn aangepast, bijvoorbeeld.
De seventies-opties ‘tuner’ en ‘tape’ zijn nu eenmaal anno 2023 irrelevant en werden vervangen door het hippere ‘stream’ en ‘aux’. Een balance-knop hoeft ook al niet meer, in de plaats is er een hoofdtelefoonuitgang voorzien. Dat is geen verrassing voor wie de hifi-wereld kent. Niet alleen is hoofdtelefoonluisteren veel populairder geworden, Naim zelf zit meer in het headfi-gebeuren met de Uniti Atom Headphone Edition. En zusterbedrijf Focal – die trouwens nog niet bestond in 1973 – is natuurlijk een grote naam geworden op vlak van high-end hoofdtelefoons. Kortom, de NAIT 50 is zo authentiek als het kan zijn, maar is wel een beetje bijgevijld om beter bij de hedendaagse muziekliefhebber te passen. Wie kan daarover klagen?
Keuzes zijn er om te maken
Je hebt wellicht al door dat de NAIT 50 niet zomaar een versterker is. Het is echt een eerbetoon. En daar horen ook keuzes bij die misschien een tikje markant overkomen. Het uitblijven van digitale ingangen bijvoorbeeld. Maar die waren er ook niet in 1973. Zo’n digitaal luik toevoegen zou wellicht wel kunnen, maar zou de authenticiteit ondergraven en past ook niet bij het Nait-concept. De interne opbouw en technische aanpak zou hierdoor echt helemaal anders moeten, want een digitaal gedeelte gooi je niet zomaar in een versterkerbehuizing.
En dan zijn er nog de vier analoge ingangen die geheel trouw aan de Naim-aanpak geen cinch of XLR gebruiken, maar een ronde DIN-input. Gelukkig ontvingen we van importeur Latham een fraaie Chord Cable cinch-naar-DIN-snoer zodat we onze streamer konden aansluiten. Even verrassend is dat er in de doos geen afstandsbediening zit. En neen, de remote is niet onderweg naar onze testruimte verdwenen. “Back to basics”, weet je nog. Dat omvat blijkbaar ook het opstaan uit de luisterstoel om het volume aan te passen.
Een goed deel van het concept is de liefde die is besteed aan de ingebouwde phono-trap. Achter de hoofdtelefoonaansluiting schuilt ook een beter versterkingsgedeelte. In München hoorden we dat deze direct afgeleid is van de krachtige circuits in de Uniti Atom Headphone Edition. Er zit inderdaad wel wat vermogen achter, een Sennheiser HD 660 MK2 met een impedantie van 150 Ohm werd met gemak aangestuurd. De uitgangsimpedantie van 16 Ohm maakt het wel minder geschikt voor zeer gevoelige in-ears. Maar die worden ook zelden op een hifi-versterker aangesloten, het IEM-publiek zit meer bij DAP’s en aparte DAC’s.
Kleine krachtpatser
In de matzwarte metalen behuizing van amper 8,7 x 20,7 x 32,1cm groot zit een volledig analoge klasse AB-versterker die in staat is om 2 x 25 Watt (bij 8 Ohm speakers) te leveren. Een bescheiden aantal? Dat lijkt misschien zo, maar tijdens de weken dat het toestel in onze luisterruimte stond hadden we nooit het gevoel iets te kort te schieten. Volgens Naim gaat het hier om een volledig lineaire versterker.
Met die 50 Watt gecombineerd is de Nait 50 trouwens een stukje krachtigere dan zijn illustere voorganger. Stilletjes vermoeden we dat de voeding ook een stuk stabieler zal zijn. In de voorbije veertig jaar is er op dat vlak wel wat vooruitgang te noteren.
Nog zo’n toegeving aan moderne tijden is de standby-stand. Daar was niemand mee bezig in 1983, in 2023 is het wel een aandachtspunt. De hoofdvoeding met grote ringkerntransformator daarvoor inzetten zou overkill zijn, daarom is er een aparte kleine schakelende voeding voorzien die het sluipverbruik onder 0,5 Watt brengt. Doet dat iets aan de klank? Wellicht niet. Wel is er een geleidelijk opstart voorzien om interne stroompieken te voorkomen. Aan gebruikerszijde heb je vooral de voldoening van een powertoets in te drukken die een opvallend klang-geluid maakt.
Vinylvriend
Met de NAIT 50 hebben we behoorlijk wat vinyl beluisterd. Ja, misschien omdat we even moesten wachten op de levering van een cinch-naar-DIN-kabel om de streamer aan te sluiten. Maar ook omdat het meteen heel fijn klonk vanaf een ELAC Miracord 90 Anniversary met een Ortofon Bronze-cartridge, terwijl aan de Naim-versterker een paar betaalbare Focal Theva N°2-vloerstaanders hingen. We konden snel vaststellen dat de MM-phono-stage in de Nait 50 er zeker mag zijn. Het voegde geen extreme kleuring toe en liet die Ortofon klinken zoals het hoort.
Aangezien we met dit Naim-toestel toch lekker nostalgisch deden, haalden we de 30-jarige heruitgave van ‘Last Splash’ van The Breeders erbij. Maar ook het nieuwe album van Belgische jazzzangeres – wie kent er nog een Nederlands woord met drie maal 'z'? – Melanie De Biasio konden we niet links laten liggen. Na ‘Lilies’ is ‘Il Viaggio’ een heel ingetogen werk, misschien wel omdat de Belgische met Italiaanse roots terugkeerde naar het bergdorpje van haar familie om in een heel andere omgeving muziek te creëren. Het levert sfeervolle liedjes op die soms meer het karakter van een soundscape bezitten, zoals ‘Il Vento’. Via de NAIT 50 wordt het introspectieve en het emotionele van deze tracks wat ons betreft heel goed overgebracht.
De Biasio’s stem op ‘We Never Kneel to Pray’ is de headliner van het nummer en toch wordt het door de Naim-versterker niet geïsoleerd van het groter geheel, wat ons heel sterk ‘in’ de muziek plaatst. Er worden bovendien ook zoveel kleine details neergezet, zoals de lichte echo van de ruimte of de bijgeluiden van de piano die af en toe opduiken. Dit klinkt niet als een kleine versterker, maar als iets heel volwassen. Naar goede Naim-gewoonte wordt er ver weggebleven van het analytische en zet de Nait 50 in op een samenhangende, wat warme klank die ons snel beroerde bij deze nieuwe De Biasio-release.
Ingetogen zijn de nummers op de heruitgave van ‘Last Splash’ dan weer zelden. De gezusters Deal improviseren op dit album er op los, soms met vervormde gitaren en microfoons, soms net met een heel clean gitaargeluid. ‘Cannonball’ of ‘Divine Hammer’ hebben vooral een zekere schwung en snelheid die de Naim foutloos overbrengt op de Focals. Een hoogtepunt? De omschakeling van de trage intro met Hawaiaanse slidegitaar in een grote ruimte naar wanneer de band bijtreedt en een tandje bijsteekt. Een opwindende dynamische sprong die Kim Deal vast meebracht van de Pixies, en die de Naim met kracht aanlevert. Opnieuw: hier is niets ‘klein’ aan.
Eindelijk: VU-meters
Vijftig jaar geleden was er nog geen sprake van streaming. Maar om het toch ergens authentiek te houden, haalden we uit de kast een oude Squeezebox Transporter. Al jaren niet langer het laatste woord op vlak van streaming en DA-conversie misschien, maar via Roon krijg je er niettemin een zeer acceptabel geluid uit. En: je kunt ook twee grote digitale VU-meters op het scherm toveren. Dat voedt de hifi-nostalgische gevoelens enkel meer, al komt het bijna schreeuwerig over naast die minimalistische Brit.
Er dient zich tegelijkertijd een goede gelegenheid aan om de NAIT 50 los te laten op een paar Bowers & Wilkins 603 S3-vloerstaanders die in de testruimte arriveren. Klankmatig leggen Focal en Bowers & Wilkins natuurlijk heel andere accenten, bij de 603 S3 krijgen we wél de indruk dat de Naim-versterker net een stukje harder moet werken. Maar heel ver moeten we de volumeknop nooit draaien. Ondanks het schoendoosformaat speelt deze versterker zonder een spoortje stress aan heel hoge volumes.
Een van de fijne functies van Roon is dat je via de Roon Radio-functie nieuwe muziek op het spoor komt. Zo kwamen we een tijdje terug na het beluisteren van een Sophie Zelmani-album uit op Carolin No, een Duitse popartieste die (aanvankelijk) in het Engels zong. Haar gelijknamig debuutalbum uit 2007 bestaat grotendeels uit minimalistische nummers die meestal enkel begeleid worden door de piano, al is de eerste track (‘Crystal Ball’) ook onderbouwt door een stevige synthbeat. Via de NAIT 50 komt dat nummer heel omhullend en met veel diepgang de kamer binnengerold, terwijl de piano dartel maar ook zacht afgerold weerklinkt. Wat we horen is tegelijkertijd fijn maar ook één geheel, wat toch echt een Naim-eigenschap is. Dat geldt ook voor de volgende track, ‘Hear The Silence’, waarop er eerder traditioneel een duet gezongen wordt. Niet elk detail wordt ontbloot, maar dat tikje donkerheid past bij wat er aangeboden wordt. En dat is een geluidskarakter dat heel innemend overkomt omdat het zo ontspannen en omhullend is.
Knap is dat de NAIT 50 z’n eerder ontspannen karakter bij iets als Carolin No of Melanie De Biasio combineert met voldoende snelheid en power om de Ierse punk van Fontaines D.C. op ‘Skinty Fia geo deo’ overtuigend neer te zetten. Zeer verfijnd is dit album niet, maar door de vergevingsgezinde Naim-sound krijg je wel iets heel luisterwaardig en vooral meeslepend opgediend.
Conclusie
Door de gelimiteerde oplage en z’n hommagekarakter is de Nait 50 per definitie niet een massaproduct. Het is vooral een cadeau van Naim aan muziekliefhebbers die van een compacte versterker houden die heel authentiek overkomt en tegelijkertijd wel kan presteren. Het is uiteraard geen enorme krachtcentrale – dan moet je maar voor een Supernait 3 of iets hoger gaan – maar slaagt er wel in om op verrassende wijze het weelderige, oorvriendelijke geluid van Naim in de kamer te projecteren.
Naim Audio NAIT 50
2.999 euro | www.naimaudio.com
Beoordeling 4,75 op 5
