SAMENVATTING

Hij werd al een tijd geleden aangekondigd, namelijk tijdens High End München 2022: de MoFi Electronics MasterPhono phonotrap. Op foto’s en 'in de folder' een indrukwekkend apparaat, maar de gevleugelde uitspraak in dit métier zegt: the proof of the pudding is in the eating. Alleen was er best lang weinig te eten, want een aantal ingrediënten voor de pudding was moeilijk leverbaar en de voor dit project aangetrokken ontwerper Peter Madnick stond zichzelf én zijn opdrachtgever geen enkel compromis toe. Maar nu is hij dan leverbaar, en omdat ik kort na de introductie zo’n beetje als eerste mijn vinger had opgestoken viel mij de eer te beurt om er ook daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Het werd een interessant samenzijn, gevolgd door een emotioneel afscheid.

Wie mij via mijn schrijfsels volgt zal weten dat ik me nog steeds graag en vaak met muziekweergave vanaf vinyl bezighoud. Ik ben nog deels van het oude stempel wat de muziekhobby betreft: een muziekcollectie is voor mij niet een verzameling playlists in de cloud, maar bestaat voor een significant deel uit fysieke media. Ik zeg daar tegenwoordig ‘voor een significant deel’ bij omdat ik mijn immer uitdijende digitale muziekcollectie al aardig wat jaartjes geleden heb ondergebracht op een NAS. Dat is logistiek gezien gewoon handiger. Want als het gaat om het binnen handbereik hebben van de collectie moest ik een keuze maken tussen mijn cd’s en mijn elpees.

De elpees hebben dus met twee vingers in de neus gewonnen. En die verzameling breidt zich óók nog maandelijks uit, voor zover de gestegen prijzen van albums op vinyl dat toestaan. De komst van de MoFi MasterPhono was een mooie aanleiding om weer eens wat obscuur oud vinyl tevoorschijn te halen, maar er is ook naar nieuwe muziek geluisterd. Laten we echter niet op de zaken vooruitlopen.

MoFi Electronics MasterPhono - een beetje achtergrondinfo

De MasterPhono is zoals gezegd een ontwerp van Peter Madnick, een zeer ervaren industrieveteraan die bij wat langer meedraaiende audiofielen bekend zal zijn als de ontwerper van Audio Alchemy, een legendarisch Amerikaans merk uit de begintijd van de digitale muziekweergave, maar ook van een absoluut topmerk als Constellation Audio. Meer recentelijk heeft hij voor Elac een serie zeer goed klinkende en betaalbare componenten ontworpen (de Alchemy serie, die ik inclusief de geweldige PPA2 phonotrap recenseerde voor een ander magazine), en nu heeft hij dus een phonotrap ontwikkeld voor MoFi Electronics, de elektronica-tak van het audiofiele Mobile Fidelity muzieklabel. Voorheen maakten zij gebruik van de technische diensten van Tim de Paravicini. Diens UltraPhono phonotrap gebruikte ik in 2022 met veel plezier toen ik de door de eveneens zeer ervaren Allen Perkins (van Spiral Grooves) ontwikkelde, maar in de Fender Custom Workshop gebouwde, Fender x Mobile Fidelity PrecisionDeck draaitafel recenseerde. 

Madnick ontwikkelde voor Elac dus de veelzijdige en erg goed klinkende, maar ook wat industrieel ogende PPA2 phonotrap, en wie daarvan de lijst van functies naast die van de MoFi MasterPhono legt zal zeker enige overeenkomsten zien. Meerdere in- en outputs, waaronder gebalanceerde, veel instelmogelijkheden voor MC elementen, een slim technisch design voor wat betreft inwendige afscherming… Maar wanneer je de naaktfoto’s van beide phonotrappen bekijkt (ik bedoel dan dus ‘met de kap eraf’…) wordt snel duidelijk dat de MasterPhono echt op alle vlakken ‘next level’ is. Ik kan geen printplaten lezen, maar er zullen beslist overeenkomsten zijn in de gebruikte schakeling. Waar Madnick bij de Elac echter rekening moest houden met een gewenst prijspeil kreeg hij voor de MoFi MasterPhono carte blanche. En dat zíé je niet alleen, dat hóór je ook.

MoFi Electronics MasterPhono - de techniek

Dit wordt een beetje een ‘Longread’ want er is veel te vertellen over de toegepaste techniek in de MoFi MasterPhono, dus ga er maar eens goed voor zitten. De MoFi MasterPhono is om te beginnen een groot apparaat. Althans qua oppervlak, want door zijn relatief geringe hoogte en verrassend lage gewicht valt dat niet echt op. De kast is zeer fraai en supersolide gebouwd en levert met zijn houten zijpanelen beslist een lekkere 70’s vibe. Die nog eens enorm wordt versterkt door de VU-meters op het front, die op betoverende wijze meedansen met het versterkte signaal. Hiermee kun je bijvoorbeeld zien of de balans in orde is en of je de juiste gain-instelling hebt gekozen, maar het is ook gewoon lekker om ernaar te staren tijdens het luisteren. Misschien is het goed om hier te vermelden dat de kleur van de (LED) verlichting achter de wijzers in de praktijk eerder egaal oranje-roze is, en dus niet de goudgele ‘sunburst’ gloed heeft die veel foto’s laten zien.

Links naast deze VU-meters zit de verlichte stand-by knop, maar rechts ervan is waar het interessant wordt. Daar vind je een kleine draaiknop die je laat kiezen tussen de drie inputs (waarover zometeen méér), met daarboven een kleine drukknop waar ‘Meter’ bij staat. Deze dient primair als aan/uit knop voor de verlichting van het apparaat, maar je kunt de MasterPhono er ook mee in Setup Mode schakelen, waarover eveneens later méér. Daarnaast dezelfde kleine drukknoppen voor het schakelbare Subsonic Filter en Mono, een grote draaiknop waarmee de gebruiker ‘on the fly’ de keuze heeft uit tien posities om de afsluitweerstand van een aangesloten element in te stellen, én een zelfde grote draaiknop voor de vier gain standen. Door op deze laatste draaiknop te drukken activeer je de Mute stand, die wordt aangegeven met een LED onder de knop. Al deze instellingen zijn ook beschikbaar via de afstandbediening, zodat je bijvoorbeeld verschillende afsluitweerstanden of het effect van een hogere of lagere gain vanuit de luisterpositie kunt beoordelen. Wat ontbreekt is een knop waarmee je tussen MM en MC kunt schakelen. Om de spanning er nog even in te houden: ook dáárover zometeen méér.

Twee behuizingen in één

Wanneer je de MoFi MasterPhono bekijkt springt één detail meteen in het oog: de behuizing van de phonotrap heeft een voorste en een achterste compartiment die met elkaar verbonden zijn via drie koperen buizen.

Wanneer je de bovenplaat verwijdert ontdek je hoe dat zit: in het voorste deel, dus direct achter de VU-meters en de bedieningsknoppen, bevinden zich de voeding en de ‘besturing’, en in het achterste deel, dat dus extreem goed afgeschermd is van alles dat eventueel noise kan veroorzaken, bevindt zich het daadwerkelijke analoge gebeuren dat het minuscule phono-signaal tot een bruikbaar niveau versterkt.

Dus eigenlijk een ‘externe’ voeding (een oplossing die Peter Madnick het liefst gebruikt) en een phonotrap in één behuizing. Wat mij betreft een hele fraaie ‘best of both worlds’ oplossing qua afscherming, gemak en esthetiek.

Aansluitingen

Op de achterkant van de MoFi MasterPhono is het druk. De oplettende kijker ziet op onderstaande foto meteen dat de in- en uitgangen tussen links en rechts gespiegeld zijn. Volledig dubbelmono opgebouwd dus. Uiterst rechts is de geaarde IEC stroomaansluiting te vinden met daarboven de ‘master’ aan/uit schakelaar.

Dáár weer boven zit een micro-USB poort waar ‘programming’ bij staat. Die kan gebruikt worden voor toekomstige updates van de firmware. Steve Shade van MoFi Electronics heeft me verteld dat die updates niet zo heel vaak zullen gaan komen, aangezien de phonotrap in principe is uitontwikkeld, maar áls Peter Madnick nog een aanvulling of een verfijning van de bediening of de besturing bedenkt, dan kán er via deze input dus een nieuwe versie van de firmware worden geïnstalleerd. Deze updates zullen bij voorkeur door de distributeurs uitgevoerd gaan worden, want het is in principe niet de bedoeling dat de eindgebruiker hier zelf mee aan de slag gaat. Maar misschien wordt de procedure voor de dapperen onder ons alsnóg op de MoFi website gepubliceerd, want aan geheimzinnigheid doen ze niet meer bij MoFi. Enfin, genoeg daarover.

Van buiten naar binnen vind je op het achterpaneel dus eerst de uitgangen, die zowel gebalanceerd (XLR) als single ended zijn uitgevoerd, en dan de drie ingangen: ‘Current Input’ 1 (XLR of rca) voor MC elementen en twee ‘Voltage Inputs’ voor MC en MM elementen. Voltage Input 2 heeft een XLR aansluiting en is dus wat geschikter voor MC elementen - mits je platenspeler een gebalanceerde uitgang heeft - maar je kan er dus ook een MM element op aansluiten. Voltage Input 3 is single ended, aangezien veruit de meeste platenspelers alleen een single ended (ongebalanceerde) rca uitgang hebben. Via de knoppen op het front bieden de Voltage Inputs een veelheid aan instellingen, waaronder maar liefst 10 posities voor de afsluitweerstand. Negen daarvan, waaronder de custom OPT instelling, zijn voor MC elementen en de hoogste hiervan (10kOhm) kan heel interessant zijn voor High Output MC elementen, die aan de gewone MM trap (met 47kOhm afsluiting waar je ze normaal op aansluit) soms wat dunnetjes en tam klinken. De tiende instelling is 47kOhm en die zul je eigenlijk altijd gebruiken voor MM-achtige elementen. Er zijn vier standen voor de Gain. De twee lagere waardes (40 en 50dB) gebruik je doorgaans voor MM en High Output MC’s en de twee hogere (60 en 70dB) voor MC elementen.

De Current Input is speciaal bedoeld voor MC elementen die een zeer lage inwendige weerstand hebben, zeg maar onder de 4Ohm, omdat die beter als stroombron werken dan als spanningsbron. De Current Input biedt, zoals MoFi het omschrijft, ‘Transimpedance Dynamic Loading’ wat in de praktijk betekent dat het circuit zélf de optimale afsluitweerstand en gain kiest. Dat is gevoelsmatig even slikken voor tweakgrage analogofielen, maar het werkt in de praktijk echt héél erg goed.

De Holistic Audio HA-SE en Denon DL-103 elementen waarmee ik het meeste luisterwerk heb gedaan hebben echter een veel hogere inwendige weerstand (38Ohm) dus was de Voltage Input de betere keuze.

Helemaal in het midden van het achterpaneel zitten twee rca ingangen waar je (zelfgemaakte, MoFi levert ze niet mee) pluggen in kunt steken voor een custom afsluitweerstand van je MC element, die je dan kiest via de meest linkse OPT (Option) positie van de OHMS draaiknop op het front. De standaard afsluitweerstand van de MasterPhono in principe altijd 47kOhm, met de OHMS selector zet je daar een weerstand parallel aan zodat de resultante afsluitweerstand overeenkomt met de waardes die rondom de knop staan. Dat betekent ook dat je niet zomaar de gewenste ‘custom’ afsluitweerstand aan de OPT input op de achterkant kunt toevoegen. MoFi raadt MasterPhono kopers aan om hen daarover te consulteren, en zij vertellen je dan welke weerstand je in de plug moet solderen om de gewenste waarde via de OPT stand te verkrijgen. In de praktijk zal de geboden standaardselectie aan afsluitweerstanden echter vrijwel altijd genoeg zijn. 

Wat de meegeleverde manual me niet vertelde (ik neem aan dat dat in de nieuwe versie wordt rechtgezet) is dat je via de Load ingangen ook een custom afsluitcapaciteit voor MM elementen kunt toevoegen. De afsluitcapaciteit van de MM trap bij 47kOhm is 150uF, wat een verstandig gekozen standaardwaarde is. Maar sommige MM elementen, zoals bijvoorbeeld de genoemde Ortofon 2M serie, kunnen profiteren van een iets hogere afsluitcapaciteit. Ze gaan dan wat levendiger klinken. Ook hiervoor kun je het beste eerst MoFi consulteren. 

Boven de Custom Loading inputs vind je tenslotte nog twee aardpunten, waarvan de ene ‘Ground Chassis’ heet en de andere ‘Ground Signal’ De ‘Chassis’ aarde is meer geschikt om, de naam zegt het al, het chassis van je platenspeler te aarden, de ‘Signal’ aarde is bedoeld voor de aarding van je element. MoFi raadt aan om beide te proberen, want het is niet bij elke platenspeler duidelijk hoe die geaard is en er kan een evident verschil hoorbaar zijn. De Holistic Audio HA-SE en Denon DL-103 elementen die ik gebruikte waren alleen aan de Ground Signal aansluiting doodstil, de Ortofon 2M Red had juist een voorkeur voor de Ground Chassis aansluiting.

Een korte uitleg over de dubbele functie van de VU-meters

De VU-meters van de MasterPhono zijn niet alleen een leuke retro-gimmick om naar te kijken, of een handig venster op het signaal dat door de phonotrap loopt. Je kunt ze ook gebruiken om de juiste azimut van je element mee in te stellen. Mits je een headshell of een toonarm hebt waarmee je de hoek waarmee de naald – van voren bekeken – in de groef staat kunt instellen. Die hoek moet idealiter namelijk precies 0 graden zijn, oftewel exact 90 graden ten opzichte van het plaatoppervlak, want alleen dan worden beide zijden van de stereogroef op de juiste wijze afgetast en slijt je naald ook gelijkmatiger (en in veel gevallen ook minder snel). Om deze meting uit te voeren moet je óftewel de The ultimate analog test LP van Analogue Productions (AAPT1) gebruiken, óf de Hi-Fi News Analogue Test LP (The Producers Cut) van Hifi News. 

De testprocedure zélf zal binnenkort op de website van MoFi Electronics worden geplaatst dus die ga ik niet uitputtend beschrijven. Belangrijk is om éérst de VU-meters in de test-modus te zetten. Hiervoor druk je de Meter knop minimaal 5 seconden in tot de LED bij input 1 knippert. Dit is de Calibratie-stand waarmee je de gevoeligheid van het circuit correct kunt instellen. Vervolgens druk je nogmaals minimaal 5 seconden op de Meter knop om in de azimut testmodus voor de Analogue Productions LP te komen (LED bij input 2 knippert), of nóg een keer 5 seconden voor de Hifi News LP (LED bij input 3 knippert).

Bij de azimut meting werkt alleen de rechter VU-meter. Wees gewaarschuwd: het instellen van de juiste azimut is een precies werkje waar je in alle rust voor moet gaan zitten, anders wordt het al snel een frustrerende exercitie. Uiteraard staan mijn eigen elementen al goed ingesteld qua azimut, maar voor iemand die redelijk vaak van element of van toonarm wisselt kan dit een erg nuttige functie zijn. 

Luisteren naar de MoFi Electronics MasterPhono

Dat was een hoop techniek, dus is het nu de allerhoogste tijd om te gaan luisteren. De MoFi MasterPhono nam op mijn Creaktiv meubel de plaats in van de PrimaLuna EVO100 Tube Phono Preamplifier. De versterker was de PrimaLuna EVO400 integrated aan een paar Kharma Ceramique prototype luidsprekers.

De gebruikte platenspelers waren mijn Thorens TD 125 mk1 met Jelco SA750E arm met daarin een Holistic Audio HA-SE element en mijn Technics SL-1500C met het standaard meegeleverde Ortofon 2M Red MM element én een Denon DL-103 low output MC element met een cocobolo spacer van Stanley Engineering in een extra zware Audio Technica AT-LH15/OCC headshell. Aan de Thorens zit een AudioQuest Cougar phonokabel, aan de Technics een Rega Couple. Alle overige bekabeling en stroomproducten waren van AudioQuest.

Voor het Ortofon MM element gebruikte ik de ‘universele’ Voltage Input 3 en koos de gebruikelijke 47k? als afsluitweerstand, met een gain van 50dB, die net wat pittiger klonk dan 40dB. Beide MC elementen die ik gebruikte deden het aan deze ingang het mooist met een gain van 60dB. Op 70dB was de dynamiek weliswaar groter, maar werden luid geperste opnames wat teveel ‘in your face’. De afstandsbediening laat je ook de gain instellen zonder je uit de luisterstoel te moeten verheffen, dus flexibiliteit alom.

Omdat de MasterPhono er nog niet veel uren op had zitten, en er op cruciale plekken in de schakeling vintage condensatoren worden gebruikt, nam ik het besluit om de eerste paar dagen nog niet echt kritisch te luisteren. Maar zelfs als ik dat wél had gewild had ik buiten de enorme, meeslepende muzikaliteit van de MasterPhono gerekend. Een analytische beschouwing zou echt een opgave worden.

Het eerste album dat ik na een paar dagen op de mat legde met de intentie om er wat dieper in te duiken was Rooms/Ruins van Flying Horseman, de Antwerpse band onder leiding van Bert Dockx. De fraai geconstrueerde arty popmuziek op dit album heeft af en toe lichte trekjes van King Crimson, terwijl de niet van pathos gespeende zang voor voorman Dockx meermaals doet denken aan die van zijn landgenoot Piet Goddaer van Ozark Henry. De klank van dit album is warm en intiem, maar ook natuurlijk en gedetailleerd, daar heeft producer Koen Gisen echt een huzarenstukje mee verricht. Al deze gedachten dwarrelden door mijn brein terwijl ik de klanken mijn oren in liet vloeien en simpelweg genoot.

Ik realiseer me dat het raar is om menselijke eigenschappen aan een apparaat toe te kennen, maar het was net alsof de MoFi rechtsreeks tot mijn hart sprak. In absolute zin was álles er gewoon. Een breed frequentiebereik, mooie klankkleuren, ruimtelijkheid, dynamiek, detaillering, gewoon alle vinkvakjes gevuld. Maar het dééd er niet toe. Ik wilde gewoon naar de muziek luisteren en dat was alles. Datzelfde geintje had MoFi me trouwens al eens eerder geflikt met de UltraPhono van de hand van Tim de Paravicini, maar ook Peter Madnick heeft het verlanglijstje van MoFi dus héél goed begrepen. Overschakelen van de simpele maar degelijke Ortofon 2M Red naar de MC elementen bracht een flinke extra stap in verfijning, maar niet op een al te audiofiele ‘kijk mij eens’ manier. Er was simpelweg meer muziek te horen.

Dit is ook waar het interessant wordt met betrekking tot welke ingang je kiest. Zoals al gezegd hebben beide MC elementen die ik heb gebruikt voor deze review eigenlijk een te hoge inwendige impedantie om voordeel te hebben van de Current ingang. Voor de Holistic Audio en Denon elementen koos de MasterPhono een gain van 70dB, wat ik bij veel albums op het randje van ‘te luid’ vond. Welke afsluitweerstand het systeem achter de Current ingang gebruikt wordt niet aangegeven. Het werd dus zelf experimenteren met de Voltage ingang. Voor beide MC elementen kwam ik uit op een gain van 60dB en een afsluitweerstand van 70Ohm. Dat lijkt met de inwendige weerstand van 38Ohm van beide elementen véél te laag, want de heersende mores is dat de afsluitweerstand minstens 10x de inwendige weerstand moet zijn, maar ik zou zeggen: probeer het zelf eens. De resultaten zullen je verrassen. 

Het gloednieuwe mini-album Tree House Fire van onze eigen Nits bevat 6 prachtige songs waarin Henk Hofstede, als vanouds begeleid door Rob Kloet en Robert Jan Stips, tot overeenstemming probeert te komen met de ellende die de band én hemzelf de afgelopen paar jaar is overkomen. In 2022 brandde de Amsterdamse WERF studio van Nits tot de grond toe af, waarbij naast hun ‘tweede huis’ ook ruim 40 jaar aan archiefmateriaal, instrumenten en mastertapes verloren ging. En tot overmaat van ramp werd Hofstede het jaar erna ook nog getroffen door een zeldzame neurologische aandoening waardoor hij niet meer kon zingen. Voor de afgebrande studio werd door fans een spontane inzameling gestart om de band weer op de been te helpen, en voor Hofstede’s neurologische aandoening was gelukkig medicatie mogelijk. Op Tree House Fire rekenen Hofstede, Kloet en Stips in 24 betoverende minuten op indrukwekkende wijze af met het trauma van hun verloren honk en de daar opgeslagen geschiedenis. En wat blijkt? Het lukte Nits’ vaste technicus Paul Telman ook op de tijdelijke locaties waar Tree House Fire werd opgenomen om de Nits-magie vast te leggen. Nits is een band die de kunst van het weglaten tot het uiterste heeft verfijnd, en ook deze opname wordt door de MoFi MasterPhono op bijna magische wijze uiteengerafeld tot een bijna tastbare aanwezigheid in mijn luisterruimte. 

En hetzelfde gold eigenlijk voor alle genres die ik speelde. Vette stoner- en spacerock van King Buffalo (Dead Star), hyperpsychedelische Krautrock van Gäa (Auf der Bahn zum Uranus), verfijnde minimale gitaarjazz van Bill Connors (Swimming with a Hole in my Body), intrigerende kamerpop van The Smile (Wall of Eyes) of intrigerende Post-Ultra van Mekanik Kommando (And The Wind Died Down)…het maakte niet uit, de MoFi MasterPhono zoog me elke keer vanaf de eerste toon in de muziek, de hele muziek en niets dan de muziek.

En daarmee, lieve luistervrienden, hebben we volgens mij de essentie te pakken van wat een phonotrap als deze MoFi MasterPhono in een goed op elkaar afgestemde afspeelketen met je kan doen. Een uiterst knap staaltje werk van Peter Madnick, daar bestaat geen twijfel over.

Conclusie

Het is een heel verhaal geworden, maar er was ook genoeg te vertellen. Bijzondere apparaten als deze MoFi MasterPhono doe je geen recht met een ‘review’ van drie alinea’s. Of het apparaat zijn toch aanzienlijke vraagprijs waard is? Daar mag iedereen zijn eigen afweging in maken, maar ik vind onvoorwaardelijk van wel. Deze phonotrap bevindt zich op het verdraaid kleine snijvlak tussen esoterische high end en down-to-earth muziekgenot. Los van de rijke en flexibele uitrusting, het gebruik van uitsluitend eersteklas componenten en het doordachte en hier en daar ronduit unieke design koop je met de MoFi MasterPhono een apparaat dat zichzelf vanaf de eerste toon wegcijfert en de weergave van muziek onvoorwaardelijk centraal stelt. Vergeef me mijn uitbundige lofprijzingen, maar Peter Madnick heeft hiermee wat mij betreft echt een huzarenstukje verricht. Het is dat ik al over een prachtige phonostage beschik, anders zou ik dringend op zoek moeten naar fondsen. Want ik zie de MoFi MasterPhono echt met lede ogen vertrekken…

MoFi Electronics MasterPhono
6499 euro | DALI Benelux
Beoordeling 5 / 5