Toen ik kortgeleden een tijdlang mocht luisteren naar de heerlijk spelende Acoustic Solid 110 Metal platenspeler en de recensieperiode afsloot met een verdiende Aanrader Award en een score van 4,75 uit 5 sterren, had ik in mijn verhaal al vooruitgewezen naar deze review van het Hana Umami Blue element dat door importeur GVR-Audio was meegeleverd.
Het was alweer een tijdje geleden dat ik in mijn eigen systeem naar een MC-element in deze kwaliteitsklasse had geluisterd en ik keek ernaar uit om met eigen oren vast te stellen waar de goede reputatie van Hana vandaan komt.
Briljant én magnifiek: het neusje van de zalm
Het Japanse merk Hana is onder vinylisten vooral bekend om hun fraaie, betaalbare en goed klinkende elementen die een geweldige prijs-kwaliteitverhouding bieden. Hun voorgeschiedenis mag bij velen bekend zijn, maar voor de nieuwkomers toch even in een notendop: Hana is het ‘eigen merk’ van de Excel Sound Corporation, een Japanse fabrikant die al meer dan 50 jaar phono-elementen bouwt. Aanvankelijk vooral MM-elementen onder hun eigen naam, maar al snel werden ze een veelgevraagde OEM-fabrikant die tot op de dag van vandaag voor talloze andere merken – waaronder Shelter, Benz Micro en Sumiko – de ‘motor’ van hun elementen levert of zelfs complete en schitterende elementen maakt, zoals de Urushi modellen van Etsuro.
Een aantal jaar geleden, op de vleugels van de vinylrevival, besloten ze om ook weer een serie eigen elementen te gaan maken. Daarvoor werd in 2016 de merknaam Hana geïntroduceerd. Hana betekent verschillende dingen in het Japans, waaronder ‘kersenbloesem’ maar ook ‘het neusje van de zalm’. De betekenis die ze er zelf aan geven is ‘briljant en magnifiek’, wat een meer poëtische variant lijkt te zijn van dat neusje.
Hoe dan ook, hun betaalbare – zowel als High Output als Low Output MC leverbare – elementen in de E Serie en S Serie gooiden vanaf het begin hoge ogen. Vooral de S Serie is onder prijsbewuste audiofiele platendraaiers nog steeds erg populair omdat die voor een bedrag vér onder de 1000 euro een heuse Shibata naald aan het eind van de cantilever heeft zitten, en naast een HOMC en LOMC-uitvoering ook als écht Low Output Mono MC-element met een 0,7 mil (0.018 millimeter) Shibata naald leverbaar is.
Daarboven kwam niet veel later de luxere M Serie, die naast een aantal interne verfijningen (zoals een AlNiCo magneet) voorzien is van een Microline naald, en daar kwam vanaf 2020 de Umami serie boven. Aanvankelijk alleen de schitterende, maar relatief kostbare Umami Red, maar niet lang daarna de betaalbaardere Umami Blue, die het prijsgat tussen de M Serie en de Umami Serie dichtte.
Umami: natuurlijke smaakversterker
Het onverwachte grote succes van met name de E- en S Serie, de contractuele verplichtingen jegens andere opdrachtgevers en het feit dat Excel op het gebied van kwaliteit en nauwkeurigheid nooit een molecuul water bij de wijn heeft willen doen zorgden ervoor dat het merk in Nederland een tijdje minder goed leverbaar was en zelfs even zonder vertegenwoordiging heeft gezeten. Dat was, hoe begrijpelijk ook, natuurlijk vooral doodzonde voor vinylliefhebbers die daardoor misgrepen als ze aan een nieuw (of misschien wel hun eerste) MC-element toe waren. Dat inspireerde importeur GVR Audio om contact te zoeken met Hana, en hen een goed zakelijk voorstel te doen. Het gevolg is dat Hana ‘dus’ weer leverbaar is, en dat ernaar wordt gestreefd om alle modellen uit voorraad te kunnen leveren.
Goed dan, de Umami Serie. Umami is onder foodies ook wel bekend als ‘de vijfde smaak’, die in 1908 werd ontwikkeld door de Japanse chemicus Kikunae Ikeda. Het woord betekent ‘lekker’ of ‘hartig’ en hoewel het een op zichzelf staande smaak is, wordt Umami vaak gezien als een toevoeging die andere smaken dieper en intenser maakt. Dat was volgens Hana’s hoofdontwerper Maseo Okada de perfecte naam voor wat hij met deze elementen beoogde: rijkere klankkleuren en een intensere muzikale ervaring. De Umami elementen zijn ‘open body’, wat betekent dat de ‘motor’ niet volledig omsloten wordt, maar in tegenstelling tot een ‘naakt’ element wel beschermende zijkanten heeft om de cantilever en de naald te vrijwaren van horizontale gevaren. De vorm die Hana daarvoor gekozen heeft noemen ze Auricle™, wat de wetenschappelijke naam is van onze oorschelp. Deze vorm is zowel licht als stijf en biedt voldoende bescherming zonder de massa significant te verhogen.
Hana Umami Blue, de technische eigenschappen
De Hana Umami Blue is voorzien van ‘trickle down’ technologie uit het topmodel Umami Red. De Blue is dus voorzien van een cryogeen behandelde motor met een AlNiCo magneet (waar de Red er een heeft van Samarium/Kobalt) en van zeer puur koperdraad gewikkelde spoelen op een kruisvormige drager (de Red gebruikt hiervoor een meer rigide vierkante plaat). De Umami Blue dankt zijn blauwe kleur aan een thermische coating van Melamine, bij de Red is traditionele Japanse Urushi lak gebruikt. De Blue heeft een inwendige weerstand van 8Ohm en levert een spanning van 0,4 mV. Dat betekent dat er geen echte uitdagingen zijn wat betreft een gekozen phonotrap, al mag duidelijk zijn dat de kwaliteit van de phonotrap een belangrijke factor is die bepaalt hoeveel verfijning het element kan laten horen. De Blue weegt 10,8 gram en zal met zijn dynamische compliantie van 10 x 10*6 mm/dyn bij 100 Hz (17 x 10*6 mm/dyn bij 10 Hz, en hulde aan Hana dat ze dat specifiek in de Engelstalige brochure vermelden) een prima match zijn voor vrijwel alle moderne toonarmen met een effectieve massa tot pakweg 15 gram. En daar zit bij platenspelers zonder subchassis waarschijnlijk nog wel wat speling naar bovenin. Jammer genoeg specificeert Acoustic Solid geen effectieve massa voor hun 9 inch WTB 213 toonarm waarin ik de Hana Umami Blue voor deze review monteerde, maar zowel bij de horizontale als verticale resonance-tests met de Hifi News Analogue Test LP (Kant B, track 2 en 3) spoorde het element perfect en waren er geen verontrustende resonanties te zien of te horen.
Hana Umami Blue: monteren, in gebruik nemen en luisteren
De headshell van Acoustic Solid WTB 213 9 inch toonarm bestaat uit een klein en superlicht ‘blokje’ carbon-versterkt kunststof met een ingelegd moertje dat met één inbusboutje onder de metalen ‘secundaire headshell’ kan worden vastgeschroefd. Omdat het blokje helemaal los kan, en de Umami Blue niet alleen getapte schroefgaten bovenin de body heeft, maar ook een voortreffelijke naaldbeschermer die de hele onderkant bedekt, was het monteren van het element een zeer eenvoudige klus. Door de vorm van de Auricle™ body kon ik de cantilever zowel van voren als van opzij zeer goed zien, en met behulp van de Feickert Protractor NG kwam ik zeer snel tot een perfecte instelling volgens de Stevenson geometrie. Een close-up met een sterke loep liet zien dat de naald perfect verticaal in de cantilever zat, dus het azimut hoefde niet aangepast te worden. Ook de voorgeschreven naalddruk van 2 gram was eenvoudig in te stellen met behulp van de meegeleverde digitale naalddrukweger. De load impedance van mijn PrimaLuna EVO100 Tube Phono Stage zette ik op 100Ohm, aangezien Hana een afsluitweerstand van ten minste 80Ohm adviseert, wat in lijn is met de vuistregel dat de afsluitweerstand 10 maal de inwendige weerstand moet zijn. Sommige MC-elementen willen in klankmatig opzicht nog wel eens profiteren van een aanzienlijk latere afsluitweerstand, zoals mijn Holistic Audio HA-SE element met zijn inwendige weerstand van 38Ohm, maar bij deze Hana bleek 100Ohm toch echt de beste keuze te zijn. De rest van de set bestond als vanouds uit de PrimaLuna EVO400i versterker en mijn Kharma Ceramic prototype luidsprekers, alles bekabeld mét en van stroom voorzien dóór AudioQuest.
Het Umami Blue element was gloednieuw toen ik het kreeg, dus ik rekende erop dat de klank gedurende – pakweg – 50 uur nog wel enigszins zou veranderen. Dat kost stiekem best veel tijd, maar het bleek in de praktijk reuze mee te vallen. De eerste vier of vijf plaatkanten bespeurde ik een zekere ‘stugheid’, die resulteerde in een wat vlak en weinig dynamisch ruimtelijk beeld en enigszins dunne bassen, maar dat verdween verrassend snel en na een plaatkant of tien zat de ‘schwung’ er al lekker in en opende het beeld zich zeer gul en naar alle kanten: de breedte, de diepte én de hoogte. De klank kreeg toen ook een verrukkelijk warme maar niet gekleurde ‘toon’ die gedurende de luisterperiode niet wezenlijk meer veranderde.
De Umami Blue ontpopte zich als een uiterst fijnzinnige, maar tegelijkertijd krachtige aftaster die zeer grote en helder gekleurde beelden bleek te kunnen schilderen zonder het totaaloverzicht uit het oog te verliezen. Dat was overduidelijk tijdens het beluisteren van het uitsluitend op vinyl verschenen album And The Wind Died Down van de Nederlandse groep Mekanik Kommando. Dit oorspronkelijk in 1986 op cassette verschenen album is dankzij de remastering door groepslid Peter van Vliet een verbluffend coherente en – ik kan zelfs zeggen – hedendaags klinkende verzameling oude studio-opnames van soundtracks voor diverse films en documentaires, en een in 1985 in Bonn opgenomen live-sessie. De dromerige, met psychedelische folk doorspekte elektrowave klonk ruimtelijk en warm, alsof hij vers uit de studio kwam, en ik kon zeer diep in de mix luisteren. Er was volop detaillering, maar geen spoortje van scherpte, stemmen en akoestische instrumenten hadden een verrukkelijke ‘bloom’ en het sonore laag was strak en had textuur.
Een album dat ik eerder draaide bij de review van de Acoustic Solid platenspeler, maar toen met het Audio Technica AT-VM740ML element, was Alien Subspace van Edward Ka-Spel en Motion Kapture. Met de Audio Technica was me vooral opgevallen hoe diep het laag was, maar met de Hana Umami Blue kreeg ik een completer en uitgebalanceerder beeld voorgeschoteld. Het laag was nog steeds prachtig en krachtig, maar de bubbel van geluid die de Hana om mij heen wist te projecteren was bijna letterlijk van een andere planeet. De klaaglijke zang van Ka-Spel kwam veel duidelijke naar voren uit de halo van reverb die er in de studio omheen gedrapeerd was, en de tonen van de gebroken akkoorden op de gitaar in de openingstrack waren scherper van afbeelding en hadden meer attack.
Hoewel de muziek grotendeels elektronisch is, zou ik de weergave met de Hana ‘analoger’ willen noemen. Daarmee bedoel ik dat het prettige of beter gezegd het ‘juiste’ gevoel dat het luisteren naar platen bij mij opwekt, aanzienlijk sterker was dan met het Audio Technica element. Qua meeslependheid en speelvreugde deed de weergave met heel erg denken – zeg ik uit het hoofd, want ik heb ze niet naast elkaar beluisterd – aan mijn Holistic Audio HA-SE element, en dat mag worden opgevat als een compliment.
Qua ruimtelijkheid en detaillering versloeg de Umami Blue mijn eigen HA-SE element. Niet met overmacht, maar zeer zeker ook niet met een neuslengte. De Umami Blue klonk in mijn systeem vooral prachtig transparant, zeer ruimtelijk, kleurrijk en als de muziek daarom vroeg uiterst verfijnd.
Conclusie
Het is om te beginnen geweldig nieuws dat de elementen van Hana weer goed verkrijgbaar zijn in Nederland. En mijn samenzijn met het op-één-na-topmodel van deze bijzondere en zeer ervaren Japanse elementbouwer was uiterst prettig. Mits in de juiste toonarm gemonteerd en aangesloten op een mooie phonotrap met de juiste afsluitweerstand is de Hana Umami Blue een element dat zijn naam glansrijk eer aandoet. De toon is kleurrijk en op de juiste manier warm, en de muziek wordt fijnzinnig en gedetailleerd weergegeven.
Denk overigens niet dat de Umami Blue het alleen maar goed doet met akoestische of elektronische muziek. Wie het stuk over de Franse progressieve math-metal band Gojira in het luisterdeel van mijn review gemist heeft (omdat ik het er domweg niet over heb gehad) kan gerust zijn: als de muziek erom vraagt kan de Blue ook brullen als een bulldozeruitlaat. Vanuit mijn beleving als muzikale omnivoor sta ik met lege handen wanneer ik mijzelf dwing om in relatie tot de prijsklasse na te denken over eventuele nadelen of minpunten. Ik heb ze niet opgemerkt of gehoord. Vijf sterren…
Hana Umami Blue Low Output MC element
2499 euro | www.gvr-audio.eu
Beoordeling 5 op 5
