In de aanloop naar een recensie van een compleet digitaal audio systeem van behold ontvingen we een mail van Austin Jackson van Boston Audio Design. Hij had gehoord van onze testplannen en was zeer geïnteresseerd in de analoge bron van het systeem. Behold digitaliseert analoog signaal al heel vroeg in de keten en analoog betekent natuurlijk vinyl, draaitafels, elementen, armen en dergelijke. In dit verband vroeg Austin ons om ook eens te luisteren naar zijn Mat 1 in combinatie met de voor de test te gebruiken Acoustic Signature Mambo draaitafel. Om dit initiatief te belonen en om onze nieuwsgierigheid te bevredigen, stemden we in. Een paar dagen later stond de pakketservice voor de deur met de Mat 1.

In de dagen voordat de Mat 1 arriveerde bezoeken we de website van Boston Audio Design en vinden daar veel informatie. Een white paper beschrijft dat wanneer een naald de groef met zijn miljoenen kleine bobbels en hobbels aftast, een gedeelte van de door de naald opgepikte mechanische energie weer wordt afgestraald naar het vinyl. Dit veroorzaakt een rondzingen tussen het opname element en de muziekdrager. Het gevolg van deze trillingsuitwisseling is een verstoring van het aflezen van de gegevens uit de groef wat tot een verlies aan detail, helderheid en directheid leidt.

Uitgaande van dit fenomeen is het dus de uitdaging om de reflectie van energie te stoppen door deze te absorberen voordat ze terug ‘kaatst’ naar het opname element. Wat voor een energie de golvende beweging van de naald in het vinyl ook opwekt, moet op een of andere manier worden opgevangen of verzwakt om te voorkomen dat ze terugkomt bij diezelfde naald.

De meest gebruikte manier om deze energie overdracht aan te pakken is om een draaitafel plateau te maken van materiaal dat absorberend is. Zo wordt het plateau een energie afvoer niet alleen voor de resonanties van de naald, maar ook voor trillingen die van andere bewegende onderdelen van de speler afkomstig zijn zoals de motor . Hier ligt dus nog een uitdaging. Het is niet eenvoudig een plateau te ontwerpen dat niet té veel dempt. Dat zou resulteren in een geluid dat net zo dood is als het plateau zelf. Hierdoor wordt er vaak een half-om-half oplossing aangedragen waarbij het plateau niet helemaal inert – dood – is en dus toch nog een gedeelte van de naald vibraties terug kan kaatsen richting element. Om dit gegeven weer wat te temperen wordt dan weer een vilten mat op het plateau gelegd als een tussenliggende absorptie laag.

Vilt is verre van ideaal, maar het lage gewicht en andere eigenschappen maken vilt best ‘muzikaal’ om over-demping te voorkomen in de hoorbare frequentieband. Andere oplossingen zoeken meer in de richting de vinyl plaat wat op te lichten en boven het plateau te laten hangen. Deze oplossing maakt de plaat weer gevoelig voor trillingen in de lucht zoals die door luidsprekers worden veroorzaakt. Matten van geschuimd materiaal of soorten fiber hebben weer de eigenschap enige invloed te hebben op het frequentie verloop of het timbre. Veel oplossingen lijken ondanks de gedane moeite en het initiele effect toch op de lange termijn niet overtuigend genoeg

Als de noodzaak van een mat duidelijk wordt, rijst de vraag welk materiaal dan wel voldoet. De taak van een draaitafel mat is tweeledig; absorbeer reflecties van de naald en ontkoppel de vinyl schijf van de trillingen die door het plateau worden doorgegeven. De oplossing hiervoor van Boston Audio is pure koolstof in de vorm van grafiet. Grafiet heeft een moleculaire structuur van los gekoppelde lagen hexagonaal gerangschikte koolstof atomen. Hierdoor is het een ideaal materiaal om basale trillingen zoals die voorkomen in audio apparatuur af te voeren. De losse interne koppeling tussen lagen koolstof atomen is de basis waarom grafiet zo’n ideaal smeermiddel is. Het grafiet dat in de mat is gebruikt is van synthetische oorsprong. Zo is een hoge graad van puurheid te verkrijgen die niet met natuurlijk grafiet is te verwezenlijken. Tevens is deze vorm van grafiet perfect geschikt voor het maken van bewerkelijke onderdelen. Uiteraard is het grafiet niet 100% puur omdat er verschillende recepten worden gebruikt afhankelijk van het doel van het materiaal, maar het is wel puurder dan natuurlijk grafiet.

Veel publicaties gebruiken de term koolstofgrafiet (carbon-graphite) waar het draaitafel matten betreft. Dit is mede te danken aan de Stereophile schrijver Michael Fremer die de term gebruikte toen hij verwees naar de mat op zijn Simon Yorke draaitafel. Hij wilde benadrukken dat de mat niet gemaakt was van koolstof matten (carbon fiber) zoals die wel in tennis rackets en golf clubs worden verwerkt. Koolstofgrafiet is echter een heel speciaal materiaal waarbij koolstof en grafiet samen met koolteer wordt gesinterd. Het resultaat is een materiaal dat onder heel hoge druk kan worden gebruikt. Koolstofgrafiet is niet geschikt voor audio gebruik.

De Boston Audio Mat 1 is gemaakt van hetzelfde materiaal dat ook in een potlood zit. Het gebruik van koolstof in audio is trouwens helemaal niet nieuw. De Oostenrijkse vioolbouwer Dieter Ennemoser werkt al jaren met zijn C37 theorie waar hij de lichaamseigen eigenschappen van de koolstof in onze botten en het gehoorstelsel combineert met de normale lichaamstemperatuur van 37 graden Celsius.