Etymotic is een fabrikant van in-ears met diepe wortels in de hoorapparatenindustrie. Hun producten krijgen vaak lof voor hun accurate weergave. Is dat ook een eigenschap bij hun eerste oortjes met meerdere drivers, de luxueus ogende EVO?
Etymotic
Je hebt ontwerpers van in-ears die zweren bij een enkele driver per oortje en anderen die inzetten op multi-driveropstellingen. Etymotic leek in het eerste kamp te zitten, net als Sennheiser. Met de EVO heeft het Amerikaanse bedrijf toch een hoger gepositioneerde in-ear uitgebracht met drie armature-drivers per oor. Mocht dat je onwaarschijnlijk klinken, gegeven dat een in-eartoestel piepklein is: er zijn merken, zoals 64Audio, die nog veel meer drivers in zo’n minuscule behuizing kunnen proppen.
De Etymotic EVO heeft een prijskaartje van 599 euro, een iets duurdere IEM die een strijdveld betreedt waar al veel concurrenten zich hebben ingegraven. Er zijn behoorlijk wat rivalen die betere in-ears of oortjes met kabel uitbrengen, gericht op audiofielen die luisteren via een DAP of muziekspeler of via hun smartphone. Die laatste eventueel (en in dit geval: liefst) aangevuld met een DAC/versterker zoals de AudioQuest DragonFly Cobalt of THX Onyx. Etymotic is trouwens bij ons weer beter verkrijgbaar omdat ze verdeeld worden door House of Music.
Waarmee wil Etymotic zich dan onderscheiden van de vele concurrenten? Een accurate weergave, in het bijzonder in het laag, en een wetenschappelijk verfijnde pasvorm, lezen we bij de fabrikant. We zijn benieuwd!
Wat een contrast
Het eerste wat we denken als we de EVO uit zijn verpakking halen? “Wow, dit zijn zware toestellen.” De behuizingen van de EVO-oortjes zijn niet zoals de andere oortjes van het merk uit een blok aluminium gefreesd, maar zijn gegoten en vervaardigd uit een mengsel van hars en metaal. Het resultaat ligt wat zwaarder in de hand, we meten 14 gram per stuk (zonder tip). Maar ach, de sierlijke, organisch aandoende vorm en het matblauwe kleurtje doen die grammetjes wel snel vergeten. De behuizingen hebben wel iets van een sieraad, mooi afgewerkt en met voldoende premiumuitstraling. Dat moet ook wel, want in dit segment kom je voldoende rivalen tegen die qua design en bouwkwaliteit positief opvallen.
Net door de wat zwaardere behuizingen komt de meegeleverde kabel van Estron wat markant over. Die is bijzonder dun, wat vooral opvalt vanaf het punt waar de gedraaide kabel opsplitst in twee flinterdunne snoeren richting de oortjes. Het komt wat fragiel over. Nu hebben we deze oortjes ook mee op vakantie genomen en niet altijd zachthandig behandeld, en is er niets gebeurd met de kabel. Dus het is misschien meer een indruk dan een reëel probleem. Wel raakt het regelmatig in de war; als je de EVO’s argeloos in een jaszak steekt, trek je gegarandeerd op een later moment een kluwen van fijne draadjes naar buiten. De case met zijn cable management is er dus niet voor niets. Positief is wel dat de kabel nagenoeg geen bijgeluiden maakt als het over een hemd of jas wrijft. Dat is bij verrassend veel in-ears wel een ding. Met de EVO kun je gerust rondlopen zonder dat storend microfonisch geluid je muziek verstoort.
Meerdere tips
De verpakking en accessoires zijn wel een ding in dit segment. Fabrikanten als FiiO bijvoorbeeld leveren alles wel heel mooi aan. Dat is niet zo vreemd. Kostbare in-ears worden liefst vergezeld door een of andere case, en als het kan ook door voldoende tips of doppen zodat je de beste pasvorm kunt krijgen. We blijven erop hameren: het is bij in-ears voor de geluidskwaliteit cruciaal dat de toestellen goed in je oorkanaal zitten en niet bewegen.
De uitpakervaring bij deze Etymotic doet je vermoeden dat je verwend gaat worden. Je doet wat inverse origami om de doos te openen en een ronde metalen case te openbaren.
In deze ronde, puckvormige case met een schuimrubberen binnendeel passen de oortjes en kun je de kabel oprollen. Zoals al gezegd: zeker doen, tenzij je het rustgevend en heilzaam vindt om kabels te ontwarren (in welk geval: hier wacht nog een lade met projectjes voor je)! Het doosje zelf is vrij licht en ziet er stevig uit – precies wat nodig is. Er is ook een zakje uit een zachte textiel meegeleverd als je dat verkiest.
Qua tips biedt Etymotic je wel wat keuze. Zelf verkiezen we eerder doppen uit schuimrubber, zoals die van Comply, Etymotic lijkt een voorkeur te hebben voor tips uit silicon. Je krijgt namelijk één paar uit schuimrubber en zes paar zogenaamde flange-modellen. Dit zijn langere tips met twee of drie ‘lagen’.
Nogal wat in-ears hebben een kortere maar dikkere buis. Dat kan bij mensen met een dunner of wat gebogen oorkanaal lastiger zijn. Die gaan de EVO meteen op prijs stellen. De buis die uit de behuizing vertrekt is behoorlijk lang en dun. Dat kan nadelen hebben (onder meer qua resonantie), in dit geval kijken we vooral op dat de EVO’s met die flange tips meteen perfect in onze oren zitten. De behuizingen zijn ook zo ontworpen dat ze in concha (plooi in je oorschelp) liggen. We hadden verwacht dat ze door hun hoger gewicht wat lastig zouden zitten, maar integendeel: we hebben nog maar weinig oortjes meegemaakt die zo onopvallend in onze oren rusten. Stabiel ook, je kunt ze echt wel dragen terwijl je wandelt. Dat is echt wel een pluspunt, want hierdoor blijven de EVO-oortjes consequent klinken zoals ze horen. Bij lossere in-ears kan een plotse beweging leiden tot het wegvallen van pakweg de diepe bassen in één oor, wat zeer irritant is.
Referentie
Bij de technische specificaties van de EVO’s fronsen we even de wenkbrauwen. Een impedantie van 47 Ohm is vrij veel voor in-ears en betekent dat ze wat meer nodig hebben qua versterking. Niet elke smartphone gaat de EVO luid kunnen laten spelen, toch niet zonder de hulp van een extra toestel. De Etymotics werden bij ons afgeleverd net voor we op vakantie vertrokken, een goede gelegenheid om ze ontspannen in een Scandinavisch bos te beluisteren op een Astell & Kern Kann Alpha-speler. Weer thuis schakelden we over op de Chord Hugo 2 of met de iFi Audio Pro iDSD & iCan (een set die we meestal voor moeilijke over-ears bewaren), als we aan de computer zaten.
In de heftige EVO-behuizingen schuilen drie armature-drivers en de bijhorende crossover. Voor Etymotic is dat iets nieuws. Armatures klinken anders dan de dynamische drivers die het bedrijf voorheen gebruikte, maar toch is er gemikt op dezelfde doelcurve die de ingenieurs van Etymotic al een tijdje hanteren. Streefdoel van die curve is een referentiegeluid te bieden, iets dat naar hoe wij het ervaren meteen doet denken aan een toestel voor studiogebruik. Een beetje felheid in het hoog, zonder storend te zijn, maakt ze wel niet helemaal neutraal.
Voor een Max Richter-fan was de verschijning van ‘Exiles’ deze zomer een klein hoogtepunt. Niet dat het album zoveel nieuw werk bevat, het zijn vooral oudere stukken (zoals het sublieme ‘On the Nature of Daylight’) die nu in een grotere bezetting worden gebracht door het Baltic Sea Philharmonic-orkest. Niet verrassend doet het resultaat grootser aan, maar luisterend via de EVO en de A&K worden we ook getroffen door de verfijning die wordt toegevoegd. De werken krijgen daardoor soms een iets ander karakter, een beetje formeler en plechtiger. De strijkers bij Daylight hebben een mooi, betoverend karakter bij deze Exiles-opvoering, terwijl de hogere noten van de tweede vioolpartij van de rest loskomen en met net voldoende scherpte worden gepresenteerd. Qua helderheid zit de EVO op de juiste plek, wat ons betreft, en het geheel voelt ook strak en gecontroleerd aan.
Critici van multi-driver-IEM’s stellen wel eens dat er faseproblemen kunnen optreden, maar daar bespeuren we maar weinig van. Etymotic zegt ook te streven naar een accurate basweergave. Als het gaat om het evenwicht krijg je daardoor aanvankelijk het gevoel dat sommige tracks wat dunner klinken, of toch niet over de gewenste impact beschikken. Maar dat is ook een kwestie van er gewend aan te raken en wat meer detail in je bassen te leren appreciëren. Bij ‘The Haunted Ocean’ op het Richter-album weerklinkt de percussie als wél een weergalmende donderslag in de verte – het doet meteen denken aan het trucje van Richter bij ‘War Anthem’.
Het laag ontbreekt dus absoluut niet, maar is minder overheersend dan bij sommige in-ears. Er is een bepaalde focus bij deze Etymotic IEM’s op het stembereik en het midden, waardoor je bij heel wat muziek een intimistisch gevoel krijgt. Tijdens ‘I Didn’t Change My Number’ of ‘Billie Bossa Nova’ op ‘Happier Than Ever’ (via de Chord) lijkt Billie Eilish recht voor je te staan, wat dit intrigerend album nog meer een zwoel, ’s avonds laat in een regenachtige stad-vibe schenkt. Dat Eilish geen eendagsvlieg is, wisten we al, maar als we hier naar luisteren weten we het zeker: ze heeft veel in haar mars. Ook bij het ijlere indypoptrack ‘Kokomo, In’ van Japanese Breakfast komen de vocals en de viool net iets prominenter uit de mix (zowel bij de Chord als de A&K), mooi omdat je dan ook kunt inzoomen op het woordenspel in lyrics. ‘Posing in Bondage’ op hetzelfde album lijkt wel voor de EVO’s te zijn geschreven, met de wat zweverige stem van zangeres Michelle Zauner die rondzweeft tussen jaren tachtig-synthklanken en lichte, snelle tonen.
Soms is muziek luisteren pure emotie via de buik, soms raak je geraakt op een meer cerebrale manier. De Etymotics zitten door hun tuning meer in die laatste hoek. Dat is niet een slechte zaak, het is wat je leuk vindt. Het is bijvoorbeeld boeiender om iets als het delicate vingerwerk van François Joubert-Caillet op werken van Marin Marais voor de viola da gamba op deze EVO te horen dan op een IEM die volop inzet op een meer bascentrische weergave.
Conclusie
De EVO is Etymotics eerste in-ears met meerdere drivers per oor. De typische valkuilen van die aanpak lijken ze te hebben vermeden, met fijn getunede oortjes als resultaat. Qua design maken ze eigenzinnige keuzes – dunne kabels, zware behuizingen – maar draagcomfort en stabiliteit is uitstekend. Over de zuiverheid en strakheid van wat je hoort valt absoluut niet te klagen.
Etymotic kiest wel voor een bepaalde sound die sommige mensen meer zal bekoren dan anderen. Als je op zoek bent naar bassen met veel impact en een diepe laagextensie, dan ben je hier niet aan het juiste adres. Er is wat meer balans aanwezig, nu ja, wel met een zeker uitlichting van vocals en het hoog. Als je beroert raakt door geraffineerde strijkers die met veel textuur worden gepresenteerd in een grote ruimte of wil inzoomen op vrouwelijke stemmen, dan zijn de EVO’s iets voor jou.
Etymotic Evo
599 euro | www.etymotic.com
Beoordeling 4 op 5
