Sinds de jaren 70 is Pleinweg 136 het episch centrum voor audio in Rotterdam. Begonnen met de komst van Dick Bakker Stereo Architectuur is pas in 2000 in hetzelfde pand een vestiging van HOBO hifi gekomen, waarna in 2014 de huidige eigenaar 010hifi is gestart. Met veel liefde en inzet is het audiohart door blijven kloppen en uitgebouwd tot een plaats waar nieuwe en nog steeds oude klanten uit de tijd van Dick Bakker hun nirwana vinden. Waar een goed gesprek over audio al snel uitdraait op muziek, waar hobby een vak is geworden voor alle zes de medewerkers. Ook een plaats waar met durf een 'nieuw' merk als GoldenEar luidsprekers wordt binnengehaald. Vanwege de kwaliteit, de weergave en ook een beetje vanwege het uiterlijk. Tijd om kennis te maken met twee GoldenEar modellen én natuurlijk met het team van 010hifi.
GoldenEar
GoldenEar is een 100 procent Amerikaans luidsprekermerk dat in Nederland langzaam maar zeker vaste voet aan de grond krijgt. Te danken aan de inzet de eigenaar van het merk: AudioQuest. Dat AudioQuest het merk in bezit heeft gekregen heeft alles te maken met de vriendschap tussen de eigenaren van beide bedrijven. Bij de pensionering van de eigenaar van GoldenEar wilde hij het maar aan één persoon verkopen: zijn goede vriend William E. Low, voor intimi Bill Low. De modellen reeks omvat staande modellen, monitor luidsprekers, surround/center speakers, in/on-wall luidsprekers en subwoofers. In populaire prijsklassen, want zo kost de goedkoopste monitor net 999 euro per paar tot de grootste vloerstaander voor 10.999 euro per paar. De subwoofers kosten 799 tot 2.499 euro. Voor dat geld krijgt u moderne techniek in huis met vanaf de Triton Three+ naar hogere modellen altijd een actief sub systeem voor de lage tonen. Elk merk heeft het recht in minstens één opzicht eigenwijs te zijn, voor GoldenEar is dat de kleurstelling: zwart. Uitsluitend zwart.
Vandaag worden twee modellen beluisterd, een vloerstaander en een monitor. In dezelfde ruimte, deels met dezelfde set waarbij alleen de versterkers gewisseld worden. Het eerste model is de Triton One.R, een model met een ingebouwde 1600 Watt ForceField subwoofer. De ingebouwde digitale versterker met DSP stuurt drie 5x9 inch actieve woofers aan. Welke ondersteund worden met vier passieve membranen van 7x10 inch, geplaatst in de zijwanden, in plaats van gebruik te maken van een normaliter toegepaste basreflexpoort. Omdat de controle en de werking van een passieve woofer veruit superieur is aan een baspoort. GoldenEar noemt ze QPIR, wat staat voor: Quadratic Planar Infrasonic passive Radiator.
Elke GoldenEar maakt gebruik van een tweeter met een gevouwen bandje, vergelijkbaar met een Air Motion Transformer van Oscar Heil. Een AMT (High Velocity Folded Ribbon in GoldenEar termen) zorgt voor snelheid in de weergave, vergezeld van een behoorlijk rendement en lage vervorming. In een D’Appolito opstelling zit de tweeter tussen twee 5,25 inch middentoon drivers gemonteerd.
Vorm volgt functie, de One.R is veel dieper dan breed. De slanke voorzijde draagt er aan bij dat de forse luidsprekers gemakkelijk een plaats kan vinden in een woonomgeving zonder veel op te vallen. Want met zijn maat van 137cm hoog, 20cm breed aan de voorzijde en 42cm diepte is hij niet klein te noemen, zeker niet met ruim 36 kilo per stuk. De prijs voor dit fraais is 7.499 euro per paar.
De GoldenEar Bookshelf Reference X is een monitor luidspreker, nog altijd ten onterechte Bookshelf genoemd, want ze presteren verreweg het beste op een goede stand en losgezet van de wanden. De BRX zoals hij wordt aangeduid op de achterzijde maakt geen gebruik van een actief subsysteem, wel van aan de zijkant geplaatste 6,5 inch passieve radiators om de 6 inch bas/midden unit te ondersteunen.
De tweeter is wederom een HVFR, net als in de Triton One.R. Dit kleine model meet maar 30,8x20,4x31,4cm en weegt toch nog 5,4 kilo. Net als de grote broer leverbaar in hoogglans zwart met een zwart (afneembaar) frontje. Net zo slank, net zo onopvallend, smal maar diep. De prijs is 1.599 per paar, zonder een bijpassende stand die u zelf mag uitkiezen, GoldenEar maakt/levert ze niet. Een volledige review van de BRX lees je hier.
Tijd voor een goed gesprek
In de winkel zijn eigenaar Goos, Eric en Rogier aanwezig. Jan-Willem, Bart en Rex zijn parttime medewerkers. Eric heeft nog een achtergrond bij Dick Bakker en al heel snel gaat het gesprek over mijn zaterdagbaantje bij Dick midden jaren 70. Het begin ook van mijn carrière als audio-auteur en de plek waar ik heel veel heb geleerd. Maar het gaat niet om mij, 010hifi staat in 2021 met de beide benen op de grond van de Pleinweg en heeft als bedrijfsfilosofie: het geven van een goed advies, mensen blij maken met de juiste aankoop en aftersales service bieden.
De koop stopt niet bij de drempel, met veel klanten is in de loop der jaren een fijne relatie opgebouwd. Alle heren zijn muziekliefhebbers, plezier in het werk uitstralend en hebben liever persoonlijk contact met de klant dan via het anonieme internet. De enige manier om een goede match tussen set en klant voor elkaar te krijgen.
Het leveringspakket bestaat uit streamers, platenspelers, versterker, luidsprekers, hoofdtelefoons en all-in-one producten. Geen beeld, dat laten ze liever over aan daarin gespecialiseerde winkels. De winkel is opgedeeld in afsluitbare ruimtes, zodat naast het winkelgedeelte drie luisterruimtes ter beschikking staan. Een eerste snelle keuze maak je desnoods via een schakelpaneel, uitgebreide luistersessies zoals waar ik de kans toe kreeg, worden afgehandeld in de comfortabele luisterruimte die door Mutrox akoestisch is geoptimaliseerd. De Pleinweg biedt ruime parkeermogelijkheden (betaalbaar) en is goed te bereiken. Laden en lossen kan voor de deur, maar niemand van het team is te beroerd om aankopen thuis af te leveren en aan te sluiten.
Het merkenpallet is met zorg uitgekozen en klinkende namen als Bowers & Wilkins 800, Dynaudio Contour, Monitor Audio Gold & Platinum, DALI, Sonus faber en natuurlijk GoldenEar loop ik langs. Aan te sturen met McIntosh, Moon, Arcam, NAD of Classé. Pro-Ject Evolution modellen staan speelklaar, net als REL, Rotel, Michi, Yamaha en meer. Knoop het aan elkaar met AudioQuest. Ik sla nog zaken over, ik weet het, maar beter gaat u zelf eens langs bij de heren voor het totaalplaatje.
Goos maakt wel nog een paar opmerkingen over de keuze om GoldenEar in het pakket op te nemen. Met name noemt hij het waanzinnig goede laag en het feit dat de stabiliteit van een versterker minder belangrijk is met dank aan het actieve systeem. Het uiterlijk noemt hij absoluut niet protserig, eerder bescheiden, het is simpel gehouden, past snel in het interieur, en valt daarna weg in de ruimte. Elk GoldenEar model brengt veel dynamiek zonder een enorme ruimte in te nemen. Het zijn allemaal compacte systemen. Zijn snel te leveren en kunnen leunen op de prima service van AudioQuest.
Waarmee, waarvoor
In de grote luisterruimte van ongeveer 6 meter bij 5 meter kan ik plaatsnemen op een comfortabele bank, op ongeveer 4 meter afstand van de luidsprekers die ruim 3 meter uit elkaar opgesteld staan. Voor de GoldenEar Technology Triton One.R spelen we met een Moon Mind 2 steamer als Roon Endpoint, digitaal gekoppeld aan een Classé Delta Pre processor/voorversterker en een Classé Delta Stereo eindversterker. Alles gevoed uit een AudioQuest Niagara 3000 netfilter (foto rechts) door middel van AudioQuest NRG Z en Y netsnoeren.
De luidsprekerkabel is een AudioQuest Robin Hood, verder hangt er Carbon, Cinnamon en Water aan de set. Later gaan we de Classé set omruilen voor een geïntegreerde versterker van Moon met ingebouwde DAC, de 240i. Met zijn prijskaartje van 2.690 euro past die beter bij de BRX dan een Classé set van in totaal 25.998 euro. Maar niet vooraleer we de kleine monitor hebben laten proeven van de power reserve.
Triton One.R in het veld
De Triton One.R mag als eerste zijn kunsten laten horen. Normaliter zou ik die beluisteren na het kleine systeem, ware het niet dat de speakers later naar een klant toe moeten. Het actieve subwoofer systeem staat in de neutrale stand als Allan Taylor met “The beat hotel” het spits afbijt. De lage tonen vallen als eerste in positieve zin op, omdat het laag heel diep gaat, maar tevens in hoeverre het beheerst blijft. Een actieve woofer is wat dat betreft toch ideaal. Wennen aan de ruimte moet ik zeker, het is voor mij helemaal vreemd, vandaar de keuze voor mij bekende muziek. Het stereobeeld loopt met Allan tot ruim buiten de fysieke speakeropstelling. De weergevers zelf zijn niet te lokaliseren met de ogen dicht.
Allan’s stem staat exact in het midden terwijl kleine geluidjes zweven door de ruimte. De gezongen tekst is woord voor woord te verstaan. Ondanks de lage tonen die rommelen echt als onweer onder de muziek, nog altijd zonder te gaan overheersen. In het stereobeeld met erg veel diepte, staat de zangstem mooi naar voren, de band erachter. Goed hoorbaar wordt gemaakt dat dicht op de microfoon is gezongen zodat de luisteraar wordt overtuigd van de tekst. De tekst wordt echt overgebracht, als een geheim in het oor gefluisterd.
Halverwege Mary Black met “Babes in the wood” zet ik het volume van de actieve woofers één streepje terug, de door de band ingezette trom was net wat te heftig en verdoezelde haar stem. Terugdraaien heeft geen invloed op hoe diep het laag gaat, alleen op de hoeveelheid energie. Ik merk ook dat de ruimte sterk gedempt is en energie vraagt. Een piano klinkt helder en levendig aan de rechterzijde, als onderdeel van een groot en robuust stereobeeld. Hoogte, breedte, diepte, er is niets op aan te merken. Muziek speelt lekker dynamisch en vrij.
Mary’s stem krijgt soms wat echo mee, duidelijk hoorbaar is dat er in de mix van alles is gerommeld en toegevoegd. Deze track is mij eveneens bekend, ditmaal en met deze speakers in deze ruimte valt het getrommel extra op. Muziek speelt heerlijk rustig, rustig in de zin dat de muziek niet wordt opgedrongen. Elke noot en elk woord hebben wel degelijk overtuiging, zeggingskracht en druk.
Percussie is opvallend goed met een Kari Bremnes opname. Net als met de stem al de hele tijd het geval is. Lage tonen die Bremnes standaard teveel in de opname drukt worden beheerst gehouden, zonder afbreuk te doen aan wat men in de studio voor ogen (oren) had. “A lover in Berlin” klinkt lekker soepel en natuurlijk.
In dynamische zin springt de GoldenEar er echt uit, er zit geen enkele compressie of rem op de weergave. Dat zorgt voor levendigheid en houdt de aandacht van de luisteraar bij de muziek. Je zou verwachten een veel grotere luidspreker voor je te zien in relatie tot de weergave, de Triton One.R is met zijn slanke vorm een wolf in schaapskleren.
Van studio tot teder
Op “Fast Car” gezongen door Tracy Chapman is weer precies te horen wat in de mix is gedaan. Percussie, stem en gitaar zijn in elkaar gedrukt in een poging een intieme sfeer te creëren. Het stereobeeld is ongeveer een meter breed. Dan gaat het stereobeeld ineens open en wordt niet langer beperkt, met de toevoeging van extra percussie en instrumenten, om even later weer te slinken. De One.R laat dat extra goed beluisteren, heel precies gefocust en niet gemaakt tot een eenheidsworst. Een studiomonitor waardig. Wat ook opvalt is dat er nu weinig laag in de opname zit en de One.R ook ineens op dat gebied heel kalm wordt. Waaruit blijkt dat de speaker neutraal is ten opzichte van wat er in gestopt wordt. Veel druk à la Bremnes of juist weinig bij Chapman. De Triton One.R volgt slaafs het aangeboden signaal.
Hoeveel gevoel legt de Triton One.R in de muziek? Met “Be careful, it’s my heart” komt Holly Cole heel dichtbij, intens, met fraaie stembuigingen, veel intonatie, zij is teder en lief. Haar piano helder en zuiver. Prachtig en zoals ik mij herinner van de beste analoge weergave vanaf vinyl.
“Life is just a bowl of cherries”, zo ervaar ik de One.R, vrolijkheid, leven in de brouwerij. De boodschap niet toeschreeuwen maar overdragen. Klarinet, sax, trombone en gitaar in een heerlijke combinatie. Alsof een bandje over de stoep op de Pleinweg loopt. Mooi dat het zo klein gehouden kan worden. Alleen haar stem is misschien een maatje te groot, maar dat is spijkers op laag water zoeken. GoldenEar is een genot om naar te luisteren en nog echt een ondergewaardeerd merk in Nederland. Verspreid ik het evangelie? Ja, wel een beetje, maar dat is volkomen terecht en oprecht. Het is een merk dat meer bekendheid moet krijgen omdat het zoveel biedt voor een relatief bescheiden prijs. Waarbij de lat voor kwaliteit erg hoog is gelegd.
Klassieke noten
“Arcadi Volodos plays Brahms”, hier staat een vleugel. Ruim, breed en op enige afstand opgenomen, zodat de klank van de romp tot zijn recht kan komen en niet alleen het klavier wordt uitgelicht. Waar ik recent met een monitor de onderkant miste bij zijn spel geeft de GoldenEar dat wel weer. Het is geen kleine luidspreker, maar voor een groot instrument heb je een grote weergever nodig. Terwijl in een volgend deel van de klavierconcerten juist klein en teder het motto is. Met nog altijd dat indrukwekkende laag waarmee de vleugel op de juiste manier kan worden afgebeeld. Je gaat vanzelf luisteren met ingehouden adem en nu valt ook op hoe stil de luisterruimte is. Van de drukke Pleinweg dringt niets door tot hier. Evenmin komen er geluiden uit de winkel waar klanten met regelmaat in- en uitlopen. Zelfs de zachtst gespeelde tonen vloeien langzaam uit om in de verte weg te sterven.
Janine Jansen speelt van Schubert “Verklärte nacht, for string sextet, opus 4”. Meesteres op de viool en door mij geliefd vanwege haar spel. Cello, viola en viool, zes instrumenten samen, stuk voor stuk te volgen in een natuurlijk stereobeeld, dankzij een ongekunstelde opname. Het is lastige muziek die concentratie vereist van de luisteraar en lang niet altijd gemakkelijk in het gehoor ligt. Waarin scherpte op de loer ligt en de cello’s te overdreven aan kunnen zetten. Niet met de Triton One.R, die weet ook hier mee om te gaan en elk instrument af te beelden op ware grootte. Forse cello, kleine viool. Breed en smal, hoog en laag geplaatst. Zonder wanklank, mooi van toon en zonder enig waarneembare vervorming. Zo wil je het hebben en vooral thuis behouden.
Naar de Bookshelf Reference X
Ik blijf in de klassieke sfeer maar nu met Hélene Grimaud van haar cd “Essentials”. Solo pianowerk met wat minder kracht dan Volodos in haar spel. Nu weergegeven vanuit een monitor die in formaat heel bescheiden is ten opzichte van de vloerstaanders. Het eerst dat opvalt is de grote mate van overeenkomst tussen het grote en het kleine systeem. Er staat geen andere speaker in klank, alleen in prestatie in de lage tonen. Waar de Triton One.R echt diep kon gaan zit hier een limiet. Aangedreven met de grote Classé werkt het uiteraard, maar dat is geen realistische combinatie en dus wordt een Moon 240i geïntegreerde versterker aangedragen door Goos.
Opnieuw is de weergave soepel en levendig, is er iets meer terughoudendheid en is de weergave te herleiden naar een monitor. De monitoren zelf laten de muziek los en zijn met gesloten ogen op het gehoor niet aan te wijzen in de ruimte. De schok van een groot systeem naar kleintje is minder groot dan hetzelfde trucje uithalen met twee verschillende merken. Nu lijkt het meer of de subwoofer van de Triton One.R ver is teruggeschroefd. Gebleven is de rust, het gemak en het prettige luisteren.
Een monitor en jazz vormen vaak een prima combinatie toont “And I love her”, gespeeld door het Brad Meldau Trio. Piano, stevige bas en wat overdreven drums doen het goed. Bekkens zachtjes aangetikt op de achtergrond. Het laag is wel aan de overheersende kant met deze opname. Het klankkarakter verandert echter naarmate de track vordert. Slagwerk gaat los, de bas krijgt meer melodie, de piano schuift dichterbij.
Weer een weergever die zo exact mogelijk wil laten beluisteren wat er in de opname is geknutseld. Dat mijn voeten vanzelf gaan meebewegen op de maat is een goed teken. Ritmisch is de Bookshelf Reference X zeker een sterke speler, snel, puntig, de aanslagen volgend met een hoge reactiesnelheid. Voor een vijfde van de prijs van de Triton One.R staat hier toch iets te spelen dat de moeite waard is.
De rivier oversteken met Dire Straits via “Brothers in Arms” laat het echte monitor karakter naar voren komen. Kleiner en compacter is de weergave. Al moet u de energie in de lage tonen wel kwijt kunnen in uw luisterruimte, want de power is er zeker en ditmaal niet instelbaar. Goed opstellen doet wonderen en de Moon 240i is een krachtige versterker, daar zit ook al veel van de druk die het laag geeft in verstopt. Wat prima blijft gaan is het loslaten van de muziek, het opbouwen van spanning, de luisteraar bij de les houden en het tevoorschijn toveren van details. Waar dezelfde tweeter als in de One.R zeker debet aan is.
Een goede afstelling van de tweeter is essentieel om niet te zacht te worden waardoor het midden en laag teveel aandacht krijgt, aan de andere kant wil je geen sissend hoog met harde s-klanken. GoldenEar heeft een prima modus gevonden en beloopt de gouden middenweg. De snelheid van een bandtweeter is bijna ongeëvenaard en dat zorgt dat elk tikje hoorbaar is. Het totaal draagt bij aan ruimtelijkheid waar de BRX in grossiert, het diepe stereobeeld en de breedte die haalbaar is.
Verlaat mij niet
“Ne me quitte pas” is wel een aardige afsluiter, want al wordt het tijd om de Pleinweg de rug toe te keren, echt zin daarin heb ik niet. Het samenzijn met de Belgische zangeres Maurane bevalt prima in de luisterruimte met de GoldenEar systemen. Wanneer emotie overgedragen kan worden, zoals deze waardige vertolkster van de chansons van Brel dat kan, en de weergever werkt mee, dan wil je doorgaan met muziek van Maurane. Geef je je plek in de luisterruimte liever niet op.
Het was leuk om een grote jongen te vergelijken met een kleuter en zoveel terug te zien van de familie eigenschappen. Niet afwijken van een ingezet traject waardeer ik bij fabrikanten. Het risico dat ze lopen door niet voor elke klant een specifieke klankkleur aan te bieden, nemen ze op de koop toe. Zo zal ook een GoldenEar geen luidspreker zijn die elke klant aanspreekt, dat blijft een kwestie van smaak. Net zo goed als ik de MQA codering van Tidal steeds minder ga waarderen en liever een goed geripte cd beluister. Er zit een korrel in MQA die GoldenEar niet verstopt. Mooi dat de luidspreker dat kenbaar maakt, het geeft aan hoever de eerlijkheid en detaillering gaat. Zeker op een mooi systeem als hier opgebouwd bij 010Hifi. Dank heren voor de tijd, de aandacht, het klaarzetten van de set en de gastvrijheid. Het was een waar genoegen om na 45 jaar weer eens aan de Pleinweg 136 te komen genieten van muziek. Het kloppende audiohart van Rotterdam.
010hifi | Pleinweg 136, Rotterdam | www.010hifi.be | www.goldenear.com