Phono versterkers met buizen voor moving coil elementen zijn “not done”. Ze brommen en ruisen, mort het volk. Ze zijn juist ultiem in prestatie en presentatie verkondigen de buizenliefhebbers. Ze zijn duur en onhandig. Ze zijn dynamisch en rijk aan klank. Controversen waarmee beide kampen hun gelijk trachten te halen.
Maar stel nu eens dat je een buizen phono versterker maakt die niet ruist en bromt, die betaalbaar is omdat je hem koopt als kit en zelf bouwt. Die de typische “buizen vrijheid” heeft die een halfgeleider vaak ontbeert. Is het dan wel de moeite waard het signaal uit uw pickup element met één of meerdere buizen naar lijnniveau te brengen? Waar anderen het antwoord schuldig blijven steekt HiFi.nl opnieuw de nek uit en pakte de soldeerbout. To build or not to build, that is the question.
Do-it-yourself Hifi Supply Cole
Diyhifisupply is een leverancier uit het Verre Oosten die via zijn Nederlandse importeur versterkerkits aanbiedt. Met klinkende namen van muziekgrootheden zoals (Nat King) Cole. De geleverde kits zijn geheel compleet met alle onderdelen en behuizing, zodat u niet hoeft te gaan shoppen naar componenten. U heeft met een kit de vrijheid zelf onderdelen te kiezen als u denkt daarmee een beter resultaat te halen.
Zeker als de kit gebaseerd is op hard-wiring en een printplaat zonder koperbanen alleen als hulpmiddel gebruikt. Een goede handleiding is onontbeerlijk, mijns inziens ook ten minste basiskennis van buizenschakelingen en solderen. De eerlijkheid gebiedt mij aan te geven dat ik halverwege de kit heb laten afbouwen door de importeur, dit omdat mijn vaardigheden en beperkte kennis van buizenschakelingen mij te onzeker maakten. Dat de ogen slechter worden en solderen lastiger is dan vroeger speelde eveneens een rol.
De Cole is geschikt voor het versterken van MM en MC signalen. Daartoe is de versterking 40 tot 60 dB (100x of 1000x). De ingangimpedantie is 47 kOhm voor MM en 5 of 40 Ohm voor MC. Dat laatste is overeenkomstig 50 en 400 Ohm dynamisch gemeten. THD is 0,01% bij 1 volt uit. Het frequentiebereik 22 Hz tot 30 kHz binnen +/- 0,6 dB gemeten naar de RIAA norm. De uitgangimpedantie is een prettige 600 Ohm. Ingangen zijn er voor een MM element en een MC element. Er is één uitgang. De afmetingen van de versterker, die is uitgevoerd met een zwart aluminium front en een hamerslag gespoten stalen kast, zijn 35 x 30 x 12 cm. Daar komt bij een compacte losse voeding (waarin de zware transformator zit) die met een multikabel is aangesloten op de hoofdunit. Eenmaal klaar doet de Cole aan de buitenkant niet anders aan dan een willekeurige fabrieksgebouwde kwaliteitsversterker.
Intern herkennen we twee printen. De eerste print is de voeding met een EZ80 gelijkrichterbuis voor gelijkrichting van de hoogspanning, de nodige Rubicon condensatoren vlakken de spanning af. Een brugcel en spanningstabilisator zorgen voor DC gloeispanning. De tweede print vormt de versterker zelf. De eerste buis is een 12AX7 (ECC83), de tweede een 6922 (E88CC). De 6922 wordt belast met een CCS (constant current source) en combineert maximale versterking met een lage uitgangsimpedantie. Chateauroux koppelcondensatoren zien we aan de uitgang. Zoals eerder gemeld is de versterkerschakeling hard-wired. De voedingprint is conventioneel voorzien van printbanen. Opvallend en groot zijn twee amorfe trafo’s die als step-up dienen voor MC elementen. Ze geven een versterking van een factor 10.
Deze trafo’s vragen nogal wat inspeeltijd, iets dat u kunt verkorten door de uitgang van uw voorversterker op de MC ingang van de Cole aan te sluiten en gedurende 50 tot 100 uur op zacht volume muziek te spelen. Volume regelaar net open draaien. Niet de Cole aanzetten als u deze truc uithaalt. Waarschuwing: volg deze handelswijze niet met andere MC-transformatoren, u zult ze er permanent mee beschadigen! Wie de Cole netjes bouwt hoeft niet bang te zijn voor ruis. Brom is wat lastiger om weg te krijgen, het lukte mij niet helemaal al was het niveau uiteindelijk minimaal. De importeur bezit veel kennis van buizenschakelingen en buizen en helpt u graag de Cole naar een hoger niveau dan standaard te tillen of een mooie NOS buis te zoeken. Hij kan u bovendien adviseren welke weerstand u zou kunnen gebruiken aan de ingang van de MM versterker. Of welke papier in olie koppelcondensator.
Set
Het is oneerlijk dat een Cole kit van 539 euro het moet opnemen tegen de herinnering aan een Edgar TP-305 van 1375 euro en een aanwezige EAR 834P Signature van 1175 euro. Toch moet hij dat. Net als hij dat gaat doen tegen een Van Medevoort PHM3 van 550 euro, waar geen buis in te vinden is alleen transistors. Ik sluit de Cole aan op een Garrard platenspeler met Pro-ject 9c arm en een Benz-Micro Glider L2 element. Aan de speler een Crystal Cable Connect Piccolo. Naar de versterker loopt óf een Connect Reference óf een Connect Ultra kabel. Versterkers zijn een Atoll PR5.1 voorversterker/processor, die aangesloten is op de directe ingang van een Ayon Audio 300B versterker. Als alternatief omzeil ik de Atoll en pak rechtstreeks een geregelde ingang van de Ayon. Luidsprekers: een set Focal-JMlab Electra 927 Be met SW900 subwoofer. Stroomvoorziening geschoond met Kemp Balanced Source Isolator en Powersource. Een complete lijst van de set staat onder de recensie zelf.