De naam Wharfedale zal veel ouderen ongetwijfeld bekend in de oren klinken. Als fabrikant van luidsprekers begonnen in de jaren 30 in de vallei Wharfe (nog steeds is de streek bekend als Wharfedale, vandaar de naam), dus al bijna 100 jaar actief. Het bedrijf is in al die jaren verre van stil blijven staan en maakt moderne luidsprekers in diverse series, van uitermate betaalbaar en voordelig tot echte high-end.
Het hoofd van het huidige ontwerpteam is de Engelsman Peter Comeau, afgelopen najaar nog aan het woord in deze publicatie op HIFI.NL/.BE. Hij heeft zijn sporen in de audio al ruim verdiend en overal nagelaten binnen de IAG, de moedermaatschappij van Wharfedale en andere bekende Engelse merken als QUAD en Mission. Onder zijn creaties valt de toplijn van Wharfedale luidsprekers met de naam Elysian, een naam uit het Grieks en met de letterlijke betekenis “verrukkelijk”. Van deze verrukkelijke serie luidsprekers is de kleinste telg aan de beurt om uitvoerig te worden beluisterd: de Elysian 1.
Wharfedale Elysian 1 nader bekeken
De Elysian reeks bestaat uit een drieweg vloerstaand model, een grote drieweg monitor, een tweeweg monitor, een center luidspreker en voor de monitoren en center bijbehorende stands. Stands op maat die ik van harte aanbeveel gezien de vormgeving van de Elysian serie.
De Elysian 1 wordt monitor genoemd, maar mag niemand verwarren met een boekenplank model vanwege zijn hoogte van 49cm, gecombineerd met een diepte van 28,5cm en breedte 26,3cm. Met zijn gewicht van 15 kilo zou de boekenplank ook fors verankerd moeten zijn. De pianolak afwerking is beschikbaar in wit, zwart of walnoot en heeft een chique uitstraling, de units zitten verborgen achter een met magneten vastgehouden doekje.
Het basreflex model heeft de poort aan de onderzijde, door Wharfedale omschreven als Slot Loaded Profiled Port. Vandaar de plint waar de romp van de luidspreker met afstandshouders op staat. De Elysian 1 maakt gebruik van een 180mm woofer met een gecoate glasfiber conus en een soepele surround. De tweeter is een Air Motion Transformer met een PET membraan dat beweegt in een magnetisch veld. Een ongebruikelijk grote tweeter waarvan het membraan 27 bij 90 millimeter meet. Werkend vanaf 2500Hz is deze AMT een full range tweeter en niet zoals bij sommige merken een afgeleide van een supertweeter.
De Elysian 1 heeft een nominale impedantie van 4 Ohm, zakkend tot 3,8 Ohm en dat vraagt om een versterker die stroom kan leveren. Met zijn rendement van 89dB zit de luidspreker nog aan de gunstige kant, maar vertaald naar 8 Ohm blijft daar maar 86dB van over. Wharfedale specificeert een frequentiebereik van 49Hz tot 22 kHz binnen +/- 3dB met een -6dB punt op 44Hz, in de luisterruimte ligt dat punt hoorbaar lager.
De Elysian 1 is bi-wire/bi-amp aan te sturen, voor gebruik met single-wire kabels zitten er fraai afgewerkte jumpers in de doos. Met oog op de specificaties en de luxe afwerking met zes lagen blanke lak zal de prijs van 3.699 euro per paar u mogelijk niet veel verbazen. Wharfedale heeft voor de Elysian alles uit de kast getrokken om er een waardige vlaggenschipserie van te maken.
Met zijn relatief lage rendement en de impedantie van 4 Ohm is de Elysian 1 geen voor de hand liggende kandidaat voor een buizenversterker en dus is een Audia Flight transistor versterker ingeschakeld. De 380Watt per kanaal aan 4 Ohm die daar uit kan rollen is ruim, ruim voldoende. Crystal Cable bi-wire bananen aan de SpeakReference kabels maken de jumpers overbodig. Bron is zoals altijd hier in huis het streamen van de eigen muziekcollectie via een Roon NUC met software, met een Auralic netwerkspeler en een Metrum Acoustics DAC.
Zonder de bijbehorende stands geleverd te krijgen kwam de Elysian 1 stevig maar noodgedwongen te staan op een paar open frame stands, waarbij het geheel volledig ontkoppeld is van mijn zwevende houten vloer. Weergevers ruim twee meter uit elkaar opgesteld, gericht op de luisterpositie op drie meter afstand. Nieuw uit de doos moesten de speakers serieus inspelen, wat hoorbaar was aan de basweergave die dieper werd in de eerste week en het rustiger worden van de hoge tonen.
Let the show begin
Gewend als ik ben aan het geluid van klassieke BBC-achtige luidsprekers, waartoe ik ook de al eerder door mij besproken Linton Heritage en Denton 85 van Wharfedale reken, is het best wennen aan de op moderne leest geschoeide weergave van de Elysian 1. Modern in de zin van snelheid, transparantie en strakke weergave, maar ook minder romantisch en vol aan de onderkant van het middengebied.
Ongetwijfeld is de AMT tweeter daar deels debet aan, nog eerder het moderne materiaal van de conus en de stijfheid van de behuizing waarmee de bas eerder terughoudend is dan aangezet. Terwijl bij muziek of een tv-serie met diepe lage tonen voldoende energie beschikbaar is en de reflexpoort goed weet te ondersteunen.
Gedurende de inspeelperiode zijn er een paar dingen anders geworden: de weergave van de Elysian 1 is verbeterd (rustiger, evenwichtiger en ruimtelijker) en met de komst van nog een paar luidsprekers van een jonge generatie in een andere ruimte is de BBC sound tijdelijk uit de oren. Met een frisse blik en een open mind swipe ik daarom in de Roon App track na track door de luisterruimte. “No one build this moment” van de groep Bliss maakt met elke gespeelde track duidelijk dat de lage tonenweergave prima in orde is. Er is kracht, het gaat diep, het blaast niet overdreven op in de luisterruimte en tot slot is er definitie in de lage tonen te horen. Er ligt een stevig fundament onder de lichtere midden en hoge tonen waarop de elektronische muziek kan drijven.
Een gitaar hangt in de lucht, bas pulseert vanuit het midden tussen de weergevers, de speakers laten zichzelf eenvoudig verdwijnen door de muziek los te laten van de kast en de conus. Een breekbare stem zit in de diepte van het stereobeeld om later meer naar voren te komen bij het refrein. Bliss speelt soepel en intens met de Elysian 1, hetgeen de reden was dat ik uiteindelijk alle drie de albums afspeelde die op mijn server staan.
Eén van de eerste tracks die ik speelde met de Elysian 1 na ontvangst en opstellen was de akoestische versie van “Still be my heart” van Silje Nergaard en haar pianist Espen Berg. Was de weergave toen de speakers net uit de doos kwamen licht teleurstellend, na los te zijn gekomen heeft de piano de body die ik verwacht. Rond en vol, met mooie hogere tonen en het doorklinken van de romp bij de lage noten. De stem van Silje staat strak in het midden, is gevoelig, helder verstaanbaar, een tikje hees zoals dat mag, overtuigend. Hoe belangrijk is inspelen.
Vers uit de doos ten opzichte van twee weken later is een opmerkelijke verandering en zeker geen illusie of gewenning. Deze track is een soort van referentie geworden en hoewel de klank anders is dan op een BBC ontwerp met dunne wanden, anders is dan op een forse vloerstaander achter een kostbare Naim set bij een vriend, is de Elysian 1 prima bezig. Maakt de muziek boeiend en laat de boodschap overkomen.
Een beetje in het verlengde van Silje zit Anette Askvik met “Liberty”. Te vaak gedraaid ondertussen, wel een track om details vanaf te trekken. Kleine geluidjes op de achtergrond, diepe lage dreunen, tweede stem, diepte, aspecten waarop te letten is. Die kleine details zijn er, de tweede stem laat zich heel eenvoudig onderscheiden van de eerste, aan het begin van de track en later opnieuw. De lage tonen hebben kracht, de hogere zitten vol dynamiek. Diepte in het stereobeeld vermengt zich met breedte en hoogte. Zodat een groot beeld ontstaat dat zich moeiteloos los maakt, op enige afstand voor mij blijft staan en de muur achter de weergevers virtueel doet verdwijnen. Met het volume op een hoger niveau heeft de Elysian 1 geen enkele moeite, eigenlijk niet nodig want ook zachter is de weergave volledig en compleet.
Drie maal vier
Recent kwam ik in het bezit van een album van Anne Akiko Meyers die van Vivaldi haar versie van de “Vier jaargetijden” speelt. Al weer één hoor ik u denken, ja, wel een bijzondere uitvoering. Zij speelt op een Guarneri viool die toebehoort zou hebben aan Henri Vieuxtemps en nooit eerder gebruikt zou zijn voor het vastleggen van een opname. Anne speelt de 12 stukken samen met het English Chamber Orchestra.
Vaak speel ik de zomer of de lente, vandaag kies ik voor de winter en oh hemel wat is de viool bijzonder. De kracht spat er van af, dynamiek ontploft bijna en Meyers legt haar ziel en zaligheid in het spel. Heel mooi in de ruimte gezet, zij behorend tot het orkest maar daarvan net vrijgemaakt. Geen randje is er te vinden aan de viool, terwijl er flink wordt uitgehaald. Zuiver vioolspel waarmee de Elysian 1 mij weet te overtuigen van zijn kwaliteit.
Dat er een dure set achter de twee weergevers staat is een gegeven. Mijn persoonlijke stelling dat het beter is te investeren in een bescheidener weergever van hoge kwaliteit in een woonomgeving, gekoppeld aan dure elektronica, dan te investeren in een voor de ruimte te grote weergever, komt met de Elysian 1 weer helemaal in gedachten. Nogmaals, het spel op viool van Meyers is fascinerend en als bonus speelt zij nog een werk van Arvo Pärt en een vioolconcert van Vivaldi op hetzelfde album. Meyers, Jansen en Hogwood, vanaf nu mijn drie favorieten voor de “Vier Jaargetijden”, waarbij de drie uitvoeringen duidelijk verschillen in power, gedrevenheid en lieflijkheid. Van viool naar vleugel is een volgende stap met de Elysian 1.
Heeft u het een beetje gehad met Einaudi, dan is “Hermetism” van Joep Beving misschien iets voor u. Net wat avontuurlijker dan Einaudi, heerlijk voor op een achtergrond, nog beter om er intens naar te luisteren. De Elysian 1 heeft wat moeite met de weergave van de vleugel, tonen vloeien nogal in elkaar en de weergever levert een forse druk in de ruimte. Dat zal mede te wijten zijn aan de opname, met andere opnames had ik daar geen last van, maar ook op een andere weergever kwamen de stukken wel wat beter uit de verf. You cannot win them all, zeggen de Engelstaligen. Slecht is het zeker niet, maar het volume een streep lager kan geen kwaad.
Romantische avonden met uw geliefde kunnen beginnen met zang van David Munyon en zijn album “Big shoes”. Gitaar, doorleefde stem, rustige muziek waarmee een audiosysteem zich kan bewijzen terwijl rode wijn fonkelt in het kaarslicht. Met de Elysian 1 komt Munyon dichtbij, is realistisch aanwezig, blijft op een mooi afstand van de luisteraar in een diep naar achteren lopend stereobeeld. Zeker een kwaliteit van deze Wharfedale is het loslaten van de muziek, de weergevers zijn niet meer aan te wijzen als bron.
Ook opvallend is dat nergens over het frequentiebereik de nadruk wordt gelegd op een bepaald gebied. Geen boem of sis om indruk te maken. Geen aangezet midden, geen opgepepte tweeter die gaat irriteren. Mooi vlak verloop zonder afbreuk te doen aan dynamiek of levendigheid.
De Elysian 1 is een weergever waarnaar lang te luisteren valt, die op den duur niet gaat vermoeien ongeacht de muzieksoort. Ook niet met de dream pop van Mazzy Star in “Into dust” dat langzaam de huiskamer instroomt. Een track die ik ontdekte in een programma op tv, en exact passend in de te begeleiden beelden van een veraf gelegen eiland waar de woonhuizen schaars zijn.
Tot slot een dame die ik al swipend door de collectie herontdekte. Cyrille Aimée met haar album “Let’s get lost”. Een passende titel bij de Wharfedale Elysian 1, die best mee mag naar een verlaten eiland om bij een ondergaande, in zee zakkende zon zachtjes muziek te laten spelen. Deze vocale jazz kan mij wel bekoren en net als eerder is de stem van een vrouw simpelweg mooi op deze speakers. Haar veelzijdigheid in gezongen talen in combinatie met de band die meespeelt is het een fijn album om van te genieten en tegelijk de kwaliteit van een weergever als de Elysian 1 mee vast te stellen.
Wharfedal(l)es opgeteld
Plussen en minnen opgeteld is geen andere conclusie mogelijk dat in mijn ruimte op mijn systeem de Wharfedale Elysian 1 een weergever is die zich kan scharen onder de betere soortgenoten. Waar de heritage modellen van het merk scoren met een allround weergave binnen een zeer scherpe prijs-kwaliteitverhouding, heeft Wharfedale met de Elysian serie gekozen voor een modernere opzet, met als doel een vlaggenschip te presenteren.
Met nog steeds een scherpe prijs versus kwaliteit maar wel met een aanzienlijk hogere aanslag op de kassa. Terecht mijns inziens, de winst in geluidkwaliteit is niet te onderschatten, en de afwerking staat op een veel, veel hoger niveau. Of dat uiterlijk u aanspreekt is een ander verhaal. Mij is het zonder geplaatst frontdoekje iets te bling-bling. Bezoekers konden uiterlijk het juist waarderen. Smaak, zoals altijd.
Of de weergave u aanspreekt is eveneens een kwestie van smaak. Waarbij bedacht mag worden dat de Elysian 1 geen uitgesproken eigen karakter vertoont, zich niet laat verleiden tot te opvallend gedrag en het afspelen van alle muzieksoorten toelaat. Met een onhoorbare overgang tussen de conus basunit en het membraan van de AMT. Resteert of de weergever akoestisch in uw ruimte past en dat laatste is erg belangrijk. Ongeacht merk, type, soort weergever of prijs. In mijn ruimte van 33 vierkante meter was de prestatie voorbeeldig van de Elysian 1, maar let op, de basreflexpoort spreekt een aardig woordje mee en vraagt om een goede plaatsing van de weergevers. Daarna is het genieten van muziek.
Wharfedale Elysian 1
3.699 euro per paar | www.wharfedale.eu
Beoordeling 4.5 / 5
