De dag dat ik op bezoek kwam bij Hanze Hifi in Zwolle voor een hi-visit ontdekte ik in het souterrain versterkers die mijn begerigheid meteen opwekten. Met het simpele opschrift H.A.T. Ze stonden in diverse fases van afbouw her en der verspreid. De trigger voor mij was op dat moment de eenvoud die de versterkers uitstraalden.
De fraaie opbouw en de liefde die ogenschijnlijk in het ontwerp was gestoken. Het Spartaanse en super functionele uiterlijk maakte de versterker nog begeerlijker en tijdens de hi-visit is in het gesprek met Jaap Pees, mede ontwerper en bouwer, de afspraak gemaakt een versterker een paar weken ter beschikking te krijgen. Om thuis aan de tand te voelen. Een gelukkig mens vond een paar weken later een doos op de stoep met daarin een LA2 Mk II lijnversterker. Na afloop van de recensieperiode bleef een leegte achter, jammer dat ik de versterker moest teruggeven. Mijn mooie boek was uit, nu kunt u het lezen. Eerst over de muziek, verderop over de techniek.
De H.A.T. LA2 Mk II past als een vis in het water in mijn set. De bronnen bestaan uit een Transrotor platenspeler met Phase Tech element en een E.A.R. buizen phono versterker. De tweede bron is een Lua Cantilena SEL cd speler, die onlangs zwaar is gemodificeerd door Tentlabs. De eindversterker is een Ayon Audio 300B, aangesloten via de lijningang waardoor de interne voorversterker van de Ayon buiten de muziekketen blijft. Tot zo ver allemaal buizenapparatuur. Als derde bron deed veelvuldig een Magnum Dynalab tuner dienst. De luidsprekers zijn een paar Focal 937Be types, aangesloten met Crystal Cable Speak Reference kabel. Alle gebruikte interconnects zijn eveneens van Crystal Cable, waaronder Connect Ultra en Reference. De stroomvoorziening, waarop ook de H.A.T. is aangesloten, bevat een Kemp Powersource en Balanced Isolator Source. Ik gebruikte voor de LA2 het meegeleverde Hanze Hifi netsnoer. Het is belangrijk op de polariteit van de netspanning te letten. Herkenbaar op de versterker aan een gekleurde stip naast de euroconnector. Her en der maak ik gebruik van wat toeters en bellen als plexiglas isolatie platen, Quadraspire voetjes en een mooie draaitafelvoeding van Transrotor. Dat moet genoeg zijn om de H.A.T. op zijn merites te beoordelen.
Muziekgenieten
Vanaf het eerste moment dat de H.A.T. speelt vallen twee dingen op: de transparantie en de ongekleurdheid Transparant in de hoeveelheid details die de H.A.T. schijnbaar moeiteloos laat passeren, ongekleurd in de zin van neutraal. De H.A.T. probeert het geluid geen eigen gezicht mee te geven. Ongeacht de bron die op dat moment is aangesloten. Meestal begon ik de luistersessies met een poosje radio luisteren. Daarmee krijgt de apparatuur de tijd om door en door warm te worden, terwijl ik aangenaam word vermaakt. Met alle buizen gloeiend en warm zakte ik vaak licht door de knieen om een lp op de mat te vlijen.
Zoals de plaat van Vienna Teng die nu speelt: het in mijn oren heerlijk klinkende “Warm strangers”. Muziek van Teng legt vaak een nadruk op pianospel, een instrument dat de dame zelf bespeelt. Vienna heeft een kleine stem, die op een mindere installatie al snel heel “gewoontjes” klinkt. Is de set in balans, dan is ze in staat de aandacht volledig vast te houden en samen met haar pianospel de luisteraar te boeien. De LA2 is een versterker die dat heel goed heeft begrepen. Vienna heeft alle ruimte om voor haar band, zittend achter de piano, juist de aandacht te trekken door haar beperkte volume. Ze staat als een rots in de branding. De begeleiding is uitstekend en lekker vol met details waar de LA2 van lijkt te smullen. Op een natuurlijke manier weergeven is echt zo makkelijk niet, neemt u dat van mij aan. Ik herken de klasse van H.A.T. binnen een paar minuten. Het zoeken naar het hoe en waarom of eventuele onvolkomenheden is een reis door de tijd met een massa materiaal.
Illustrerend voor het stereobeeld wat de LA2 kan opbouwen is een cd van Ray Charles, waar Ray in alle bescheidenheid de titel aan heeft gegeven “Genius loves company”. Ik pak de vrouwen uit de company waaronder: Diana Krall, Norah Jones, Bonnie Raitt en vooral Natalie Cole die “Fever” tot leven laat komen. Wie zelfs met de ogen wijd open kans ziet om te bedenken dat het geluid uit de luidsprekers komt moet de oorarts dringend bezoeken. Losheid is een kenmerk van de LA2 Mk II. De versterker herschept de opname in de ruimte, iets waar de modificatie van de Lua tevens een belangrijke rol in speelt, in combinatie met de Quadraspire voetjes waarop de speler staat. Het resultaat is een stereobeeld met diepte, breedte tot ver buiten de speakers en een prachtige hoogte-afbeelding. Het beeld bouwt, net als de instrumenten, van laag naar hoog op. Drums laag, bas laag, keyboard op tafelhoogte. Dan stem, slagwerk en daarboven blazers. Ik zou willen dat een live concert zo mooi die laagjes kent. Wat overigens ook live mogelijk is, als men die afschuwelijke PA systemen maar uit laat staan en mijn stoel goed staat.
Belangrijk in de positieve indruk die de H.A.T. geeft, is de dynamiek die ongeremd vrijkomt. Buizen mogen een vloek zijn in de oren van moderne technici, in dynamiekweergave zijn ze dankzij de hoge voedingspanningen naar mijn idee onnavolgbaar. Misschien gelijk het juiste moment om aan te geven dat de H.A.T. LA2 Mk II een uitermate moderne versterker is, die door zijn neutraliteit niets heeft van het ten onrechte verkondigde “warme buizengeluid”. Een weergave die hoort bij vintage versterkers met slechte buizen en lekkende condensatoren. Eigenlijk mag het niet uitmaken of je een versterker bouwt met transistoren of met buizen. Het resultaat moet muziek maken, neutraal zijn en volmaakt transparant. Elektronica is een middel, geen doel. Inmiddels speelt Ray lustig verder en komt Natalie in beeld. Het is puntig, snel, raak. Natalie heeft “bite” naast Charles. Een dame die zich met haar stem de kaas niet van het brood laat eten. Een stem die indruk maakt, dwingt, kracht heeft. De knippende vingers breed uitgespreid. Drums klappend om Natalie te bedwingen. Ik krijg er koorts van, kan ik u vertellen. Bovendien krijg ik er nooit genoeg van, zó lekker is met name deze track van de cd.
